Summary
In the 16th and 17th centuries, the Dutch city of Amsterdam underwent four large-scale extensions. These were massive land-reclamation projects, raising and improving the City’s location in a marshy peatland that was subject to soil compaction. Over 65 years of archaeological research has created a rich dataset, opening a window on the methods, means, and processes which created Amsterdam’s waste-made landscape. In addition, pottery assemblages encapsulated in the land-reclamation dumps provide tightly-dated reference groups for the study of late 16th- and 17th-century ceramics with a global perspective.
ACKNOWLEDGEMENTS
This article is based in part on my Ph.D. research at the University of Amsterdam, completed in 2019, during which I received the generous assistance of a number of individuals and institutions. In the first place I would like to thank Jerzy Gawronski and especially Gabri van Tussenbroek for their guidance. Tremendous assistance also came from my other colleagues on the archaeology team of the City of Amsterdam, and I thank—in alphabetical order—Ronald Klein, Peter Kranendonk, Jort Maas, Thijs Terhorst, Ron Tousain, Jørgen Veerkamp, Bart Vissers, and Eddie de Vlugt. Special acknowledgement is due Ab Lagerweij, who was always prepared to share his insights, his enthusiasm, and his help in digging through decades of excavation records. I thank Thijs Terhorst for his GIS work, and the production of the maps illustrating the City’s spatial development from its very beginnings. For their help with the pottery assemblages, I am indebted to Nina Jaspers, Sebastiaan Ostkamp, Sem Peters (†) and Aleike van de Venne. For issues related to water management, I thank Kees Hogenes. For their comments and editorial work, I am indebted to Maarten Hell, Taft Kiser, and Bly Straube, as well as the two anonymous peer reviewers. Needless to say, the responsibility for any remaining errors is mine.
DISCLOSURE STATEMENT
No potential conflict of interest was reported by the author.
SUMMARY IN FRENCH, GERMAN, ITALIAN AND SPANISH
FRENCH
Le monde matériel d’Amsterdam à la fin du XVI e et au XVII e siècle, encapsulé dans un paysage composé de déchets
RÉSUMÉ : Aux XVI e et XVII e siècles, la ville hollandaise d’Amsterdam a connu quatre extensions de grande envergure. Il s’agissait de projets importants de bonification des terres, qui ont permis de rehausser et d’améliorer le site de la ville celle-ci étant implantée sur une tourbière marécageuse sujette au compactage du sol. Plus de 65 ans de recherches archéologiques ont permis de livrer un riche ensemble de données, ouvrant une fenêtre sur les méthodes, les moyens et les processus qui ont participé à la création du paysage composé de déchets d’Amsterdam. Dans une perspective globale, les assemblages de poteries encapsulés dans les décharges de bonification des terres livrent des groupes de référence finement datés pour l’étude des céramiques de la fin du XVI e et du XVII e siècles.
GERMAN
Die materielle Welt Amsterdams im 16. und 17. Jahrhundert, offenbart in durch Abfall entstandener Landschaft
ZUSAMMENFASSUNG: Im 16. Und 17. Jahrhundert hat die niederländische Stadt Amsterdam vier große Erweiterungen ihrer Fläche erlebt. Sie beruhen auf massiver Landgewinnung, wobei die Stadt, die auf Marsch- und Torfland gebaut war, welches massiver Bodenverdichtung ausgesetzt war, in ihrer Lage angehoben und gefestigt wurde. Über 65 Jahre archäologischer Forschung haben eine Fülle von Datenmaterial erbracht, das uns Einsicht gewährt in Methoden, in Mittel und in Vorgehensweisen, welche die der durch Hausmüll erschaffene Landschaft Amsterdams zu Grunde liegen. Zusätzlich geben Ansammlungen von Töpferei- und Keramik, eingebettet in Materie für die Landgewinnung, klar datierte Referenzbezüge für Studien von Keramiken aus dem späten 16. Und 17. Jahrhundert mit einer globalen Perspektive.
ITALIAN
La cultura materiale nella Amsterdam del tardo XVI e del XVII secolo racchiusa in un paesaggio formatosi grazie ai rifiuti
RIASSUNTO: Durante il XVI e il XVII secolo, la città olandese di Amsterdam visse quattro ampliamenti di vasta scala. Si trattò di progetti estensivi di recupero della terra, consistenti nel rialzare e migliorare il luogo dove sorgeva la città, una zona acquitrinosa con terreno torboso soggetta al cedimento e alla compattazione del suolo. Oltre 65 anni di ricerca archeologica hanno creato una ricca serie di dati, aprendo una finestra sul metodo, sul significato, e sui processi che hanno portato alla creazione del paesaggio di Amsterdam grazie ai rifiuti. I contesti ceramici racchiusi negli scarichi creati per ampliare la superficie della città, forniscono inoltre nuclei di reperti dalla datazione cronologicamente circoscritta, utili allo studio della ceramica tra il tardo XVI e il XVII secolo in una prospettiva globale.
SPANISH
El mundo material de la Amsterdam de finales del siglo XVI y XVII, encapsulado en un paisaje hecho con desechos
RESUMEN: La ciudad holandesa de Amsterdam experimentó en los siglos XVI y XVII cuatro grandes ampliaciones. Estos fueron proyectos masivos de reclamación de tierras, elevando y mejorando la ubicación de la ciudad en una turbera pantanosa que estaba sujeta a la compactación del suelo. La investigación arqueológica realizada durante más de 65 años ha amasado un conjunto muy rico de datos que nos permite observar los métodos, los medios y los procesos que crearon este paisaje a base de vertidos de Amsterdam. Además, los grupos de cerámica encontrados en los vertederos de la tierra reclamada representan grupos de referencia muy bien fechados para el estudio de la cerámica de finales del siglo XVI y XVII dentro de una perspectiva global.
Notes
2 North of the Oudekerksplein (OKP1-site, 1997) the first brick buildings built on 14th-century landfill deposits dated to the 1530s.
5 City Archives Amsterdam, Entry 5025, inventory 8 (30th May 1592).
11 City Archives Amsterdam (Stadsarchief Amsterdam), 5028 (Archief van Burgemeesters), inv. nr. 604 (stadswater IA, 17 mei 1682).
15 The analysis of these cesspits, as sources of information on material culture and diet of the multi-ethnic population of 17th- and 18th-century Vlooienburg, is part of the ongoing research project Diaspora and Identity, funded by the Dutch Organisation for Scientific Research (NWO), and undertaken in a cooperation between the City of Amsterdam, the University of Amsterdam and the Jewish Historical Museum.
20 City Archives Amsterdam, Entry 5039, inventory 550, pp. 71r-77v (16th December 1593).
21 City Archives Amsterdam, Entry 5025, inventory 8, pp. 182-183 (13th November 1595), 186-187 (20th November 1595).
22 Jansen 1968, 307 and City Archives Amsterdam, Entry 5025, inventory 8, 27th November 1600.
23 Jansen 1968, 307; Van Eeghen 1953, 17-23.
24 Archaeological site Prins Hendrikkade 34-37 (PH), 1988.
28 The oldest known building in Amsterdam where pine was used in the timber frame is located at Oudezijds Voorburgwal 98 and is dating to 1605 or 1606, see Van Tussenbroek Citation2012, 176-177.
29 For example when expanding Vlooienburg in 1626: Amsterdam City Archives, Archives of Notaries, no. 720, folio 32, 26th January 1626, Not. Pieter Carels, abstract published in Van Dillen Citation1933, 190.
31 From 1591 it became the city’s policy to build brick quay walls whenever quays were renewed and in 1595 the first were constructed (Abrahamse Citation2010, 284-285). In 2014, the grid foundation of a quay wall of the Oudezijds Voorburgwal 206-222 was dendrochronologically dated to after 1591. It’s the oldest archaeological evidence for the petrification of the Amsterdam quays, see Gawronski and Veerkamp Citation2017, 30-33 (MenA AAR 93).
32 City Archives Amsterdam (Stadsarchief Amsterdam), 5028 (Archief van Burgemeesters), inv. nr. 604 (stadswater IA, 17 mei 1682).
34 City Archives Amsterdam, 5180 Inventaris van het Archief van de Secretarie; Afdeling Publieke Werken, inv. 11235, Staat van de grachten- en kadewallen in de stad, 1854.
38 Noordkerk Citation1748, 749. The refuse was needed ‘tot verhoginge van de nieuwe uytlegginghe’.
40 City Archives Amsterdam, NA 11935/192, KLAB05923000100 of 27th May 1758, and NA 10235/147, NOTB00037000600 of 9th March 1746.
41 Historical evidence from the city of Breda indicates four-year intervals (Hupperetz Citation2010, 279-283).
44 Bibliothèque et Archives Nationales du Québec, 03Q_E1,S1,P661: "Ordonnance de l’intendant Jacques Raudot qui oblige tous les habitants de la basse-ville de Québec de porter ou faire voiturer toutes leurs ordures, vidanges et démolitions dans l'emplacement du feu sieur Aubert de la Chesnaye dont on a tiré la terre pour faire des batteries. 16 avril 1710".
46 For this discussion, see Gawronski, Jayasena & Terhorst 2017, 95-97.
47 Oostenburgervoorstraat: Gawronski, Jayasena & Terhorst 2017, 71; Zwanenburgwal 35: Lovegrove Pereira Citation2015; Oudezijds Voorburgwal 40: Ostkamp 2017, 37.
48 Sites: Oostenburg, OBV (Gawronski, Jayasena & Terhorst 2017); Oostenburg, OOST4 (Gawronski and Jayasena 2011), Warmoesstraat 10 (WA24, 2014), Valkenburgerstraat 130-146 (VAL4, 2011-2012: Gawronski & Jayasena Citation2016).
51 Contexts DIJ and WLO-146, both MNV = 1 (Jayasena Citation2020, 132-133 and 248).
52 Van Dillen 1941, 7, fol. 7.
54 Bartels Citation1999, 178-179; Van Gangelen & Lenting 1993, 177-178 (Fig 30), 197 (Fig. 104), 202 (Fig. 121). Originally it was assumed this earthenware originated from Dwoberg, near Bremen, hence the dw code. Nowadays it’s believed to come from the area around Ochtrup (examples from Ochtrup: Broel Citation1998, 128-135).
55 City moat: Gawronski, Van Tussenbroek, Derksen and Jayasena Citation2017, 53-59; Valkenburgerstraat: Gawronski & Jayasena Citation2016, 60 (Fig. 65a), 63, 138 (cat. 7, dw-bor-1, 1650-1700).
61 Jaspers Citation2010, 135. Similar pieces were excavated in a 1591 ground reclamation dump in Enkhuizen (Duijn Citation2011, 60-61).
62 Bowl: WLO-155-100, pan: WLO-155B-95.
63 Amsterdam: Gawronski & Jayasena 2011, 36: black pots: Guldberg Citation1999.
64 Van Reenen & Jensen 2009, 318-320.
66 Jaspers & Ostkamp Citation2014, 10-29; Stolk Citation2018, 101-120 (link between Portuguese ceramics and Sephardic immigrants).
67 WLO-155-65. For a comparison, see Hurst et al. Citation1986, 50.
76 Gawronski, Van Tussenbroek, Derksen & Jayasena Citation2017, 59.
84 The pieces by Willem Jansz Verstraeten are decorated with grotesques. For armorial dishes attributed to Verstraten, see Korf 1981, 228-229.
87 For examples from Delft, see Ostkamp Citation2013, 101, 104.
89 OBV-111#004 (Gawronski and Jayasena 2017, 62, Fig. 60).
90 Gawronski and Jayasena 2017, 62-64.
91 Silver spoon, object OBV-111-2 (Gawronski & Jayasena 2017, 63).
92 Gawronski & Jayasena 2017, 64-65.
96 Owned by Nicolaas and Hendrik van Hoorn, who had major shares in the sugar production in Surinam.
97 Commelin Citation1694, 153; Abrahamse & Feiken Citation2019, 36-39. A damaged 17th-century iron well drill of the same type Ente used – and had patented in 1605 – was uncovered during North South metro line excavations in 2005: Gawronski & Kranendonk Citation2018, 199, cat. 4.4.1 (NZD1.00602MTL001).
99 Claeys & Jaspers Citation2010, 463-464. In addition to French whitewares, in Amsterdam a flask of stoneware of Martincamp, Normandy, was excavated (WLO-376-6, s6-fle-1; see Gawronski Citation2012, 180, cat. 370).
100 Schrickx 2016, 77-79.
101 Outside Amsterdam, in other Dutch coastal places this group in general consisted of three quarters of the Italian tin-glazed earthenware. See Jaspers Citation2009, 3.
104 Jarrett 2005, 34-35 in Killock & Meddens 2005, 1-91 and Whittingham 2009, 180-185.
Kranendonk, P., S. J. Kluiving, and S. R. Troelstra. 2015. “Chrono- and Archaeostratigraphy and Development of the River Amstel: results of the North/South Underground Line Excavations, Amsterdam, The Netherlands.” Netherlands Journal of Geosciences - Geologie en Mijnbouw 94 (4): 333–352. 10.1017/njg.2014.38 Tussenbroek, G. van. 2018. “The Great Rebuilding of Amsterdam (1521-1578).” Urban History 46 (3): 1–24. Essen, G. van. 2011. “Het Stadsfabrieksambt. De organisatie van de publieke werken in de Noordelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw.” Utrecht University PhD thesis. Essen, G. van. 2011. “Het Stadsfabrieksambt. De organisatie van de publieke werken in de Noordelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw.” Utrecht University PhD thesis. Baart, J. M., W. Krook, and A. C. Lagerweij. 1986. ‘Opgravingen aan de Oostenburgermiddenstraat’, in Kist 1986, 81–142. Gawronski, J., and R. Jayasena. 2011a. Ophogingen en bedrijfsafval VOC-werf. Archeologische begeleiding Oostenburg kavel 5, Amsterdam (2009), Amsterdamse Archeologische Rapporten 58. Gawronski, J., R. Jayasena, and T. Terhorst. 2017a. Oostenburg: bedrijfsgebouwen van de VOC. Inventariserend Veldonderzoek Oostenburg kavel 7, 8 en 13, Amsterdam (2011 en 2015), Amsterdamse Archeologische Rapporten 89. Gawronski, J., R. Jayasena, and T. Terhorst. 2017b. Oostenburg: woningen en Stadsschuitenmakerswerf (1660-1800). Archeologische Opgraving Oostenburgervoorstraat (Wiener & Co), Amsterdam (2013–14) Amsterdamse Archeologische Rapporten 99. Gawronski, J., and R. Jayasena. 2016. Het eiland Marken in Amsterdam: veranderingen in de stad 1592-1930. Archeologische Opgraving Valkenburgerstraat 130-146, Amsterdam (2011-2012), Amsterdamse Archeologische Rapporten 90. Sarfatij, H. 2007. Archeologie van een deltastad. Opgravingen in de binnenstad van dordrecht. Utrecht: Matrijs. McDonald, M. R. 2011. “Wharves and Waterfront Retaining Structures as Vernacular Architecture.” Historical Archaeology 45 (2): 42–67. 10.1007/BF03376831 Mackinder, A. 2015. Roman and medieval revetments on the Thames waterfront. Excavations at Riverbank House, City of London, 2006-9, MOLA archaeological studies series 33. Ayre, J., and R. Wroe-Brown. 2002. “The London Millennium Bridge. Excavations of the Medieval and Later Waterfronts at Peter’s Hill, City of London, and Bankside, Southwark.” Museum of London Archaeology Service Archaeology Study Series 6 Abrahamse, J. E. 2010. De grote uitleg van Amsterdam. Stadsontwikkeling in de zeventiende eeuw. Bussum: Thoth. Tussenbroek, G. van. 2012. Historisch hout in Amsterdamse monumenten. Dendrochronologie—houthandel—toepassing, BMA Publicatiereeks Amsterdamse Monumenten 3. Dillen, J. G. van. 1933. Bronnen tot de geschiedenis van het bedrijfsleven en het gildewezen van Amsterdam. Tweede deel 1612-1632, ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff. Gawronski, J., and R. Jayasena. 2016. Het eiland Marken in Amsterdam: veranderingen in de stad 1592-1930. Archeologische Opgraving Valkenburgerstraat 130-146, Amsterdam (2011-2012), Amsterdamse Archeologische Rapporten 90. Jayasena, R., T. Terhorst, and J. Maas. 2020. Gangen, woningen en landwinning aan de oever van de Uilenburgergracht. Archeologische Opgraving Valkenburgerstraat 72-106, Amsterdam (2016), Amsterdamse Archeologische Rapporten 112. Abrahamse, J. E. 2010. De grote uitleg van Amsterdam. Stadsontwikkeling in de zeventiende eeuw. Bussum: Thoth. Gawronski, J., and J. Veerkamp. 2017. Amsterdamse waterbodems, Archeologische Begeleidingen kadewerken en baggeren. Amsterdam (2012–2015), Amsterdamse Archeologische Rapporten 93. Terhorst, T., and J. Veerkamp. 2021. De Texelse kade aan het Open Havenfront. AB De Entree, Prins Hendrikkade, Amsterdam (2018-2019), Amsterdamse Archeologische Rapporten 127. Oldewelt, W. F. H. 1942. Amsterdamsche archiefvondsten, Amsterdam: J.H. de Bussy. Breen, J. C. 1902. Rechtsbronnen der stad Amsterdam, ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff. Oldewelt, W. F. H. 1942. Amsterdamsche archiefvondsten, Amsterdam: J.H. de Bussy. Noordkerk, H. 1748. Handvesten; ofte privilegiën ende octroyen; mitsgaders willekeuren, costuimen, ordonnantiën en handelingen der stad Amstelredam: Door last van de Edele Groot-Achtbaare Heeren Burgemeesteren en Regeerders van dezelve Stad tot den eersten February 1747 vervolgt, met verscheide Stukken vermeerdert, mitsgaders in eene andere schikking gebragt; en met de nodige registers voorzien. Amsterdam: Van Waesberge/Schouten. Noordkerk, H. 1748. Handvesten; ofte privilegiën ende octroyen; mitsgaders willekeuren, costuimen, ordonnantiën en handelingen der stad Amstelredam: Door last van de Edele Groot-Achtbaare Heeren Burgemeesteren en Regeerders van dezelve Stad tot den eersten February 1747 vervolgt, met verscheide Stukken vermeerdert, mitsgaders in eene andere schikking gebragt; en met de nodige registers voorzien. Amsterdam: Van Waesberge/Schouten. Hupperetz, W. 2010. “Micro History, Archaeology and the Study of Housing Culture. Some Thoughts on Archaeological and Historical Data from a Cesspit in 17th-Century Breda.” De Groote , Tys & Pieters 2010, 279–284. Oosten, R. van. 2017. Nightman’s Muck, Gong Farmer’s Treasure: local Differences in the Clearing-out of Cesspits in the Low Countries, 1600–1900, Sosna & Brunclikova 2017, 41–56. Schrickx, C. P., and D. M. Duijn. 2016. Nouveau Riche aan de Nieuwe Haven. Archeologisch onderzoek naar woon- en pakhuizen en het kantoor van de WIC tussen de Paktuinen en Nieuwe Haven in Enkhuizen, West-Friese Archeologische Rapporten 87. Duijn, D. M. 2011. Een nieuwbouwwijk uit de Gouden Eeuw. Archeologisch onderzoek aan de Molenweg binnen de Vest van Enkhuizen, West-Friese Archeologische Rapporten 33. Schrickx, C. P. 2013. Een erf tussen Wik en Koningshof. Archeologisch onderzoek op het perceel Gedempt Achterom 45 in Medemblik, West-Friese Archeologische Rapporten 53. Schrickx, C. P., and D. M. Duijn. 2010. Zeelieden, bedelaars en gevangenen op een eiland in de Zuiderzee. Cultuurhistorie en archeologie van het Oostereiland in Hoorn, West-Friese Archeologische Rapporten 20. Mackinder, A. 2015. Roman and medieval revetments on the Thames waterfront. Excavations at Riverbank House, City of London, 2006-9, MOLA archaeological studies series 33. Jarrett, C. 2004. ‘The Post-Medieval red earthenware and peninsular house earthenware pottery’, in Divers 2004, 89–123. Moussette, M., and W. Moss. 2010. Quebec, Colonial City and New World Atlantic Port: An Archaeological Perspective, Kelso 2010, 51–72. Orton, C., P. Tyers, and A. Vince. 1993. Pottery in Archaeology, Cambridge: University Press. Lovegrove Pereira, S. 2015. Finding meaning in rubbish: historical archaeology of the cesspit of a Jewish household in Amsterdam (1675-1725), University of York MA thesis. Gawronski, J., and R. Jayasena. 2016. Het eiland Marken in Amsterdam: veranderingen in de stad 1592-1930. Archeologische Opgraving Valkenburgerstraat 130-146, Amsterdam (2011-2012), Amsterdamse Archeologische Rapporten 90. Jaspers, N. J. 2011. ‘Twee digitale toepassingen voor het Deventer Systeem: opzoekschema met bladwijzers en standaard kleurcodes voor bakselgroepen.’, in Clevis 2011, 89–100. Jayasena, R. 2020. Graaf- en modderwerk. Een archeologische stadsgeschiedenis van Amsterdam. Utrecht: Matrijs. Stephan, H.-G. 1995. Großalmerode. Ein europäisches Zentrum der Herstellung von technischer Keramik. Die Geschichte der keramischen Gewerbe in Großalmerode und Epterode und Entwicklung ihrer Produktion vom 12. bis zum 19. Jahrhundert. Teil 2: Technische Baukeramik, Tonpfeifen, Knicker, Steingut, Porzellan, Aspekte vom Handel, früher chemischer Industrie, Bergbau und Gerwerbegeschichte, Großalmerode: Glas- und Keramikmuseum Großalmerode. Bartels, M. 1999. Steden in scherven. Vondsten uit beerputten in Deventer, Dordrecht, Nijmegen en Tiel (1250-1900). Zwolle/Amersfoort: SPA/ROB. Broel, J. 1998. “Weserware” aus Ochtrup. Ein Beitrag zur Ochtruper Irdenware des 17.Jahrhunderts, in Elling 1998, 28–135. Gawronski, J., G. van Tussenbroek, D. Derksen, and R. Jayasena. 2017. De Waag op de Nieuwmarkt.De middeleeuwse oostpoort van Amsterdam. Archeologische en bouwhistorische begeleiding, De Waag, Nieuwmarkt 4, Amsterdam (2013‐2014), Amsterdamse Archeologische Rapporten 95. Gawronski, J., and R. Jayasena. 2016. Het eiland Marken in Amsterdam: veranderingen in de stad 1592-1930. Archeologische Opgraving Valkenburgerstraat 130-146, Amsterdam (2011-2012), Amsterdamse Archeologische Rapporten 90. Jaspers, N. L. 2009. “Schoon en Werkelijk Aangenaam. Italiaanse Faience Uit Nederlandse Bodem (1550–1700).” Vormen uit Vuur. Mededelingenblad van de Nederlandse vereniging van vrienden van ceramiek en glas 204: 2–31. Berti, F. 1998. Storia della ceramica di Montelupo: uomini e fornaci in un centro di produzione dal XIV al XVIII secolo. Aedo: Montelupo Fiorentino. Jaspers, N. L. 2009. “Schoon en Werkelijk Aangenaam. Italiaanse Faience Uit Nederlandse Bodem (1550–1700).” Vormen uit Vuur. Mededelingenblad van de Nederlandse vereniging van vrienden van ceramiek en glas 204: 2–31. Ostkamp, S. 2019. “Majolica zalfpotten uit maritieme contexten’, Vormen uit vuur.” Mededelingenblad Nederlandse vereniging van vrienden van ceramiek en glas 241: 50–65. Dam, J. W van. 1982. “Geleyersgoet en Hollants Porceleyn. Ontwikkelingen in de Nederlandse aardewerk-industrie 1560.” Mededelingenblad Nederlandse vereniging van vrienden van de ceramiek 108 (4): 1660’. Jaspers, N. L. 2010. “4.2 Roerende goederen aan de Dokkershaven: materiële cultuur tussen 1550 en 1850.” in Claeys , Jaspers & Ostkamp 2010, 119–206. Duijn, D. M. 2011. Een nieuwbouwwijk uit de Gouden Eeuw. Archeologisch onderzoek aan de Molenweg binnen de Vest van Enkhuizen, West-Friese Archeologische Rapporten 33. Guldberg, M. 1999. Jydepotter fra Varde-egnen. Produktion og handel ca. 1650-1850, n.p.: Landbohistorisk Selskab. Ostkamp, S. 2014. “The Dutch 17th-Century Porcelain Trade from an Archaeological Perspective.” Van Campen & Eliëns 2014, 53–85. Ostkamp, S. 2014. “The Dutch 17th-Century Porcelain Trade from an Archaeological Perspective.” Van Campen & Eliëns 2014, 53–85. Stolk, M. 2018. “Exploring Immigrant Identities. The Link between Portuguese Ceramics and Sephardic Immigrants in 17th Century Amsterdam.” Ex Novo: Journal of Archaeology 3: 101–120. 10.32028/exnovo.v3i0.383 Hurst, J., D. Neal, and H. van Beuningen. 1986. Pottery Produced and Traded in North-West Europe 1350-1650. (Rotterdam Papers VI) Rotterdam: Museum Boymans-van Beuningen. Busto-Zapico, M. 2020. “Standardization and Units of Measurements Used in Pottery Production: The Case of the Post-Medieval Botijuela or Spanish Olive Jar Made in Seville.” Post-Medieval Archaeology 54 (1): 42–59. 10.1080/00794236.2020.1750145 Terhorst, T. 2012. “Botijas in Amsterdam. Een 17de-Eeuwse Aanplemping Van Iberische Olijfoliekruiken in Breed Perspectief.” University of Amsterdam MA thesis. Viallé, C. 2014. ‘Camel cups, parrot cups and other Chinese Kraak porcelain items in Dutch trade records, 1598-1623’, in Van Campen & Eliëns 2014, 37–51. Ostkamp, S. 2014. “The Dutch 17th-Century Porcelain Trade from an Archaeological Perspective.” Van Campen & Eliëns 2014, 53–85. Rinaldi, M. 1989. Kraak Porcelain. A Moment in the History of Trade, London: Bamboo Publising Ltd. Ostkamp, S. 2015. ‘Bijlage 6. Enkele bijzondere porseleinvondsten’, in Ploegaert 2015, 454–474. Kiser, T., and A. Luckenbach. 2020. ‘Creolization of the Northeastern Woodland Clay-Stemmed Tobacco Pipe’, in Hunter 2020, 132–157. Duco, D. H. 1987. De Nederlandse kleipijp. Handboek voor dateren en determineren. Leiden: Stichting Pijpenkabinet. Pearce, J. 2009. “Clay Tobacco Pipes.” Bowsher & Miller 2009, 175–180. Gawronski, J., G. van Tussenbroek, D. Derksen, and R. Jayasena. 2017. De Waag op de Nieuwmarkt.De middeleeuwse oostpoort van Amsterdam. Archeologische en bouwhistorische begeleiding, De Waag, Nieuwmarkt 4, Amsterdam (2013‐2014), Amsterdamse Archeologische Rapporten 95. Sint Nicolaas, E, et al. 2021. “Oopjen. Rijkdom in de Republiek.” in Sint Nicolaas 2021, 106–121. Heidinga, H. A. 1969. “Aardewerkvondst uit de Prinsengracht. Misbaksels van Amsterdammertjes.” Ons Amsterdam 21: 174–185. Bitter, P. 1995. Geworteld in de Bodem. Archeologisch en historisch onderzoek van een pottenbakkerij bij de wortelsteeg in Alkmaar, Zwolle: SPA. Meulen, van. der A., and P. Smeele. 2012. De pottenbakkers van Gouda 1570-1940 en hun betekenis voor de geschiedenis van de Nederlandse keramiek, Leiden: Primavera Pers. Hees, C. van. 2002. Baardmannen en puntneuzen. Vorm, gebruik en betekenis van gezichtskruiken 1500-1700. Zwolle: Waanders. Ostkamp, S. 2023. “9 Contemporary Imitations and Late Replicas.” Ostkamp & Snip 2023, 412–459. Stephan, H.-G. 2012. Das Pottland: Mittelalterliche und neuzeitliche Tőpferei von landesgeschichtlicher Bedeutung und Keramik europäischem in Niedersachsen, Funke & Leiber 9–72. Jaspers, N. L., and S. Ostkamp. 2006. ‘Het aardewerk uit de opgraving’, in De Boer 2006, 21–35. Ostkamp, S. 2019. “Majolica zalfpotten uit maritieme contexten’, Vormen uit vuur.” Mededelingenblad Nederlandse vereniging van vrienden van ceramiek en glas 241: 50–65. Ostkamp, S, et.al. 2013. “White Delft as Part of the Range of Faience Produced in the Dutch Republic of the Seventeenth and Eighteenth Century.” Van Aken-Fehmers 2013, 77–124. Ostkamp, S, et.al. 2013. “White Delft as Part of the Range of Faience Produced in the Dutch Republic of the Seventeenth and Eighteenth Century.” Van Aken-Fehmers 2013, 77–124. Ostkamp, S, et.al. 2013. “White Delft as Part of the Range of Faience Produced in the Dutch Republic of the Seventeenth and Eighteenth Century.” Van Aken-Fehmers 2013, 77–124. Ostkamp, S, et.al. 2013. “White Delft as Part of the Range of Faience Produced in the Dutch Republic of the Seventeenth and Eighteenth Century.” Van Aken-Fehmers 2013, 77–124. Terhorst, T. 2012. “Botijas in Amsterdam. Een 17de-Eeuwse Aanplemping Van Iberische Olijfoliekruiken in Breed Perspectief.” University of Amsterdam MA thesis. Gawronski, J., and P. Kranendonk. 2018. Stuff. Catalogue Archaeological Finds Amsterdam’s North/South Metro Line. Amsterdam: Van Zoetendaal/De Harmonie. Gawronski, J., and J. Veerkamp. 2014. De pottenbakkerij aan de Overtoom. Archeologische Begeleiding Schoolstraat 5-19, Amsterdam (2012), Amsterdamse Archeologische Rapporten 79. Commelin, C. 1694. Beschrijvinge van Amsterdam, zynde een Naukeurige verhandelinge van desselfs eerste Oorspronk uyt den Huyse der heeren van Amstel en Amstellant, Haar Vergrootingen, Rykdom, en Wijze van Regeeringe, tot den Jare 1691. Amsterdam: Wed. Aart Dirksz. Oossaan. Abrahamse, J. E., and R. Feiken. 2019. “Driftig veen en onderaards bos. Nicolaas Witsen, het landschap van Amstelland en de grondbeginselen van de moderne geologie.” KNOB Bulletin 118 (1): 33–54. Gawronski, J., and P. Kranendonk. 2018. Stuff. Catalogue Archaeological Finds Amsterdam’s North/South Metro Line. Amsterdam: Van Zoetendaal/De Harmonie. Gans, W. de. 2015. “The Geology of the Amstel River in Amsterdam (Netherlands): Man versus Nature.” Netherlands Journal of Geosciences—Geologie en Mijnbouw 94 (4): 361–373. Jaspers, N. L. 2010. “4.2 Roerende goederen aan de Dokkershaven: materiële cultuur tussen 1550 en 1850.” in Claeys , Jaspers & Ostkamp 2010, 119–206. Gawronski, J. ed. 2012. Amsterdam Ceramics. A City’s History and an Archaeological Ceramics Catalogue 1175-2011, Amsterdam: Bas Lubberhuizen. Jaspers, N. L. 2009. “Schoon en Werkelijk Aangenaam. Italiaanse Faience Uit Nederlandse Bodem (1550–1700).” Vormen uit Vuur. Mededelingenblad van de Nederlandse vereniging van vrienden van ceramiek en glas 204: 2–31. Terhorst, T. 2012. “Botijas in Amsterdam. Een 17de-Eeuwse Aanplemping Van Iberische Olijfoliekruiken in Breed Perspectief.” University of Amsterdam MA thesis. Ostkamp, S. 2003. “De introductie van porselein in de Nederlanden’, Vormen uit vuur.” Mededelingenblad Nederlandse vereniging van vrienden van ceramiek en glas 180 (181): 14–29. Ostkamp, S. 2014. “The Dutch 17th-Century Porcelain Trade from an Archaeological Perspective.” Van Campen & Eliëns 2014, 53–85. Duijn, D. M. 2011. Een nieuwbouwwijk uit de Gouden Eeuw. Archeologisch onderzoek aan de Molenweg binnen de Vest van Enkhuizen, West-Friese Archeologische Rapporten 33. Straube, B. A. 1999. Who is the Potter, Pray, and Who the Pot? Kelso, Luccketti & Straube 1999, 35–57. Straube, B. 2001. “European Ceramics in the New World.” The Jamestown Example, R. Hunter (ed.) 2001, 47–71. Gardiner, B. 2018. “Nova Britannia: 17th-Century Chinese Porcelain and English Settlements in the New World.” Bermuda Journal of Archaeology & Maritime History 21: 20–40. Outlaw, A. C. 1990. Governor’s Land. Archaeology of Early Seventeenth-Century Virginia Settlements, Charlottesville: University Press of Virginia. Bradley, J. W. 2007. Before Albany. An Archaeology of Native-Dutch Relations in the Capital Region 1600–1664, New York State Museum Bulletin 509. Schrire, C. 2014. Historical Archaeology in South Africa. Material Culture of the Dutch East India Company at the Cape. Walnut Creek, CA: Left Coast Press. Jordan, S. C. 2014. ‘European stoneware at the Cape’, in Schrire 2014, 165–179. Jordan, S. C. 2014. ‘European stoneware at the Cape’, in Schrire 2014, 165–179. Floore, P. M., and R. M. Jayasena. 2010. “In Want of Everything? Archaeological Perceptions of a Dutch Outstation on Mauritius (1638–1710).” Post-Medieval Archaeology 44 (2): 320–340. 10.1179/174581310X12810074246708
![Sample our Humanities journals, sign in here to start your FREE access for 14 days]({"type":"image" , "src" : "/sda/5939/TOC-Subject-Sample-2021-Humanities.jpg"})