![Sample our Humanities journals, sign in here to start your FREE access for 14 days]({"type":"image" , "src" : "/sda/5939/TOC-Subject-Sample-2021-Humanities.jpg"})
Abstract
Several European countries were unable to match student numbers with labour market demand during the nineteenth century. The causes of this mismatch may be found in the organisation of higher education and the funding of students. Drawing on a variety of sources, this paper compares financial support available to Reformed and Catholic theology students in The Netherlands, to examine how differences in student funding affected enrolment and labour-market patterns. While low tuition fees increased access to the public universities, generous student financing provided by numerous parties caused a structural oversupply of Protestant theology students. The private Catholic colleges instead selected students and applied grants specifically to encourage graduation, consequently balancing students more closely with labour-market demand. This relative success of regional colleges over national universities mirrors the primary education history literature on the benefits of local coordination and resource allocation.
Acknowledgements
The author gratefully acknowledges comments from two anonymous referees, Leen Dorsman, Oscar Gelderblom, Joost Jonker, Wijnand Mijnhardt, and participants of the Economic and Social History seminar at Utrecht University.
Notes
1 A. Smith, An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations (State College, PA: Pennsylvania State University, 2005), 620–42.
2 P.H. Lindert, Growing Public: Social Spending and Economic Growth since the Eighteenth Century, Vol. 1: The Story (Cambridge, MA: Cambridge University Press, 2004); C. Goldin, ‘The Human-Capital Century and American Leadership: Virtues of the Past’, Journal of Economic History 61 (2001): 263–92; J. Westberg, ‘Stimulus or Impediment? The Impact of Matching Grants on the Funding of Elementary Schools in Sweden during the Nineteenth Century’, History of Education 42 (2013): 1–22; N. Beadie, ‘Education, Social Capital and State Formation in Comparative Historical Perspective: Preliminary Investigations’, Paedagogica Historica 46 (2010): 15–32.
3 C. Goldin and L.F. Katz, ‘The “Virtues” of the Past: Education in the First Hundred Years of the New Republic’, NBER Working Paper Series 9958 (2003).
4 H. Knippenberg, Deelname aan het Lager Onderwijs in Nederland gedurende de Negentiende Eeuw: Een Analyse van de Landelijke Ontwikkeling en van de Regionale Verschillen (Amsterdam: 1986).
5 R. Anderson, ‘The Idea of the Secondary School in Nineteenth-Century Europe’, Paedagogica Historica 40 (2004): 106.
6 L. O’Boyle, ‘The Problem of an Excess of Educated Men in Western Europe, 1800–1850’, Journal of Modern History 42 (1970): 471–95; F. Ringer, Education and Society in Modern Europe (Bloomington: Indiana University Press, 1979), 2, 50–1; C. Goldin and L.F. Katz, The Race between Education and Technology (Cambridge MA: Cambridge University Press, 2008), 304.
7 W.T.M. Frijhoff, ‘De Arbeidsmarkt voor Academici tijdens de Republiek’, Spiegel Historiael 17 (1982): 503.
8 A. Green, ‘Technical Education and State Formation in Nineteenth-Century England and France’, History of Education 24 (1995): 138; M. Sanderson, Education and Economic Decline in Britain, 1870 to the 1990s (Cambridge, MA: Cambridge University Press, 1999).
9 F. Ringer, ‘Admission’, in A History of the University in Europe, vol. III: Universities in the Nineteenth and Early Twentieth Centuries, ed. W. Rüegg (Cambridge, MA: Cambridge University Press, 2004), 234–5; H. Kaelbe, Social Mobility in the 19th and 20th Centuries: Europe and America in Comparative Perspective (New York: St Martin’s Press, 1983), 59, 61; K.H. Jarausch, ‘The Social Transformation of the University: The Case of Prussia 1865–1914’, Journal of Social History 12 (1979): 615.
10 P. van Rooden, Religieuze Regimes. Over Godsdienst en Maatschappij in Nederland, 1570–1990 (Amsterdam: Bert Bakker, 1996), ch. 2; H. van der Velden, ‘Overvloed en Schaarste. De Verspreiding van Geneeskundige Hulp in Nederland in de Negentiende Eeuw’, Gewina 19 (1996): 210–30.
11 Jarausch, ‘The Social Transformation of the University’, 613–14. Ringer, ‘Admission’, 234; F. Ringer, ‘Higher Education and Social Change: Some Comparative Perspectives’, in The Transformation of Higher Learning, 1860–1930: Expansion, Diversification, Social Opening and Professionalization in England, Germany, Russia and the United States, ed. K.H. Jarausch (Stuttgart: Klett-Cotta, 1983), 17–18, 35–6; G. Edirisooriya, ‘A Market Analysis of the Latter Half of the Nineteenth-Century American Higher Education Sector’, History of Education 38 (2009): 115–32.
12 A. Guagnini, ‘Worlds Apart: Academic Instruction and Professional Qualifications in the Training of Mechanical Engineers in England, 1850–1914’, in Education, Technology and Industrial Performance in Europe, 1850–1939, ed. R. Fox and A. Guagnini (Cambridge, MA: Cambridge University Press, 1993), 16.
13 G. Weisz, ‘The Politics of Medical Professionalization in France, 1845–1848: The Organization of Medicine’, Journal of Social History 12 (1978): 3–29.
14 J. Roelevink, Gedicteerd Verleden: Het Onderwijs in de Algemene Geschiedenis aan de Universiteit te Utrecht, 1735–1839 (Amsterdam: APA-Holland Universiteits Pers, 1986); P.A.J. Caljé, Student, Universiteit en Samenleving: de Groningse Universiteit in de Negentiende Eeuw (Hilversum: Verloren, 2009), 334–6.
15 O’Boyle, ‘Excess of Educated Men’, 478, 485–6, 491.
16 Smith, Wealth of Nations, 112–13.
17 See also the special section on education markets in Social Science History 32, no. 1 (2008).
18 Van der Velden, ‘Overvloed en Schaarste’, 29.
19 Centraal Bureau voor de Statistiek, ‘Kerkelijke gezindte en kerkbezoek vanaf 1849’, http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=37944&LA=NL (accessed November 19, 2014).
20 Organiek Besluit, August 2, 1815. Printed in Bijvoegsel tot de Nederlandsche Staats-Courant 242 and 243 (1815).
21 Athenaeums were comparable to universities but could not grant degrees.
22 The decree made this mandatory for aspiring vicars of the Reformed Church only; for other Protestant denominations like Lutheranism and the Walloon Church no qualifications were yet put in place; Organiek Besluit, articles 117, 118.
23 A. de Lange, ‘“Staatsrechtelijk Geknutsel”: De Regeling van de Predikantsopleiding in Nederland door de Overheid in de Negentiende Eeuw’, Documentatieblad voor de Nederlandse kerkgeschiedenis na 1800 24, no. 54 (2001): 28–58.
24 Based on a sample of 50 theology graduates between 1813 and 1850; J. Vree; ‘Lijst van (voornamelijk Hervormde en Lutherse) Predikanten, Hulppredikers, Kandidaten, Proponenten en Theologanten’, http://wwwold.vu.nl/hdc/Hulppredikers.pdf (accessed September 2, 2013).
25 Van Rooden, Religieuze Regimes, 175.
26 M. Wingens, ‘The Motives for Creating Institutions of Higher Education in the Dutch Republic during its Formative Years (1574–1648)’, Paedagogica Historica 34 (1998): 443–56.
27 J.F. Vregt, ‘De Vroegere Collegiën of Seminariën tot Opleiding van Geestelijken voor de Hollandse Missie’, Bijdragen voor de Geschiedenis van het Bisdom van Haarlem, 8 (1880): 1–379; L.J. Rogier, Geschiedenis van het Katholicisme in Noord-Nederland in de 16e en de 17e Eeuw, vol. I (Amsterdam: Urbi et Orbi, 1947), 238, 383.
28 T. Clemens, ‘Een Onbedoeld Kind van de Revolutie: Veranderingen in de Opleiding van Priesters voor de Rooms-Katholieke Kerk van de Noordelijke Nederlanden na 1795’, Trajecta 3 (1994): 307–27; J.Y.H.A. Jacobs, ‘“De Opgang tot het Altaar van God”: De Structuur van de Priesteropleiding in Nederland vóór en ná 1853’, Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis na 1800 24, no. 54 (2001): 15; F.G.M. Broeyer, ‘De Predikantsopleiding in de Negentiende Eeuw’, in Predikant in Nederland (1800 tot heden): Jaarboek voor de Geschiedenis van het Nederlands Protestantisme na 1800, vol. 5, ed. D.T. Kuiper (Kampen: Kok, 1997), 78.
29 The major colleges of Haarlem and Den Bosch typically required six years of studying, and Utrecht only four. Time spent at each grand seminary seems to have depended on the distribution of philosophy classes over the small and grand seminary; Jacobs, ‘“De Opgang”’, 5.
30 Diocesan archive of Den Bosch (DADB), inv. 492. These archives are no longer accessible because of cost reductions.
31 Priests trained by Catholic orders were rarely employed by the Dutch dioceses and are therefore left out of consideration.
32 Jacobs, ‘“De Opgang”’, 13. Only a couple of students eventually visited the philosophical college at Leuven; Handboekje voor de Zaken der Roomsch-katholijke Eeredienst (1848), 5.
33 Clemens, ‘Een Onbedoeld Kind van de Revolutie’, 320–3.
34 L.J. Rogier and N. de Rooy, In Vrijheid Herboren. Katholiek Nederland 1853–1953 (Den Haag: Pax, 1953), 185.
35 Jacobs, ‘“De Opgang”’, 10–11.
36 Jacobs, ‘“De Opgang”’, 14–17.
37 Clemens, ‘Een Onbedoeld Kind van de Revolutie’.
38 J. Jacobs, ‘Van Losse Hulptroepen naar een Welgeordend Leger: Over de Samenwerking tussen de Priester–religieuzen bij de Wederopbouw van Katholiek Nederland na 1853’, in Staf en storm: het Herstel van de Bisschoppelijke Hiërarchie in Nederland in 1853: Actie en Reactie, ed. G.N.M. Vis and W. Janse (Hilversum: Verloren, 2002), 219; Rogier and De Rooy, In Vrijheid Herboren, 203–4.
39 Few Dutch students attended the theology faculty of Leuven during the nineteenth century; L. Kenis, ‘De Theologische Faculteit te Leuven in de Negentiende Eeuw. Een Overzicht van haar Ontwikkeling en haar Relatie met de Priesteropleiding in Nederland’, Trajecta 9 (2000): 206–8, 221–4.
40 W. Otterspeer, De Wiekslag van hun Geest: de Leidse Universiteit in de Negentiende Eeuw (Den Haag: Stichting Hollandse Historische Reeks, 1992), 430–1; Roelevink, Gedicteerd Verleden, 136–7.
41 Jarausch, ‘Higher Education and Social Change’, 25, 28, 30; D.J. Bos, Servants of the Kingdom: Professionalization among Ministers of the Nineteenth-Century Netherlands Reformed Church (Leiden: Brill, 2010), 180–3; M. Zoeteman-van Pelt, De Studentenpopulatie van de Leidse universiteit, 1575–1812: ‘een volk op zyn Siams gekleet eenige mylen van Den Haag woonende’ (Leiden: Leiden University Press, 2011), 307–8; Caljé, Student, Universiteit en Samenleving, 221, 336.
42 Ringer, ‘Admission’, 250–1.
43 F.C. Dufour-Briet, De Kerkelijke en Maatschappelijke Achtergronden van de 87 Studenten die in de Periode 1801–1811 uit 's Lands Fonds een Studiebeurs Ontvingen voor de Leidse Universiteit (Leiden: 1973); Handelingen van de Algemeene Synode der Christelijke Hervormde Kerk in het Koningrijk der Nederlanden (1819): 17 (hereafter Handelingen); Zoeteman-van Pelt, De Studentenpopulatie, 166–73.
44 Letterkundig Magazijn van Wetenschap, Kunst en Smaak (uittreksels en beoordelingen), no. 2 (1819): 78.
45 Bos, Servants of the Kingdom, 141–2.
46 P. van Rooden, ‘Van Geestelijke Stand naar Beroepsgroep. De Professionalisering van de Nederlandse Predikant, 1625–1874’, Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 17 (1991), 370–1.
47 Handelingen (1819), 16–44, 88–90.
48 Organiek Besluit, article 214.
49 Koninklijk Besluit [Royal Decree], November 15, no. 29 (1820); Nationaal Archief (NA), The Hague, Hervormde Eredienst, inv. 1900.
50 Otterspeer, De Wiekslag van hun Geest, 429–30; Kamerstuk Tweede Kamer 1837–1838, kamerstuknummer XXIII, ondernummer 2 (http://www.statengeneraaldigitaal.nl) (accessed August 7, 2014).
51 Rogier, Geschiedenis van het Katholicisme, vol. I, 531, 542, 569, 581.
52 Records of 1847–1848 and 1871–1872; NA, BiZa/Hoger Onderwijs, inv. 897, inv. 898; Kamerstuk Tweede Kamer 1850–1851, kamerstuknummer II, ondernummer 100.
53 Handelingen der Staten Generaal, December 11, 1832, 86.
54 For example in the Opregte Haarlemsche Courant of July 28, 1857.
55 Caljé, Student, Universiteit en Samenleving, 332–3.
56 Otterspeer, De Wiekslag van hun Geest, 432.
57 K. Wingelaar, Studeren in de Negentiende Eeuw: Een Onderzoek naar het Hoger Onderwijs en met name naar de Studenten aan de Utrechtse Universiteit in de Periode 1815–1877 (Utrecht: Instituut voor Geschiedenis, 1989), 69.
58 Otterspeer, De Wiekslag van hun Geest, 420.
59 M.H.D. van Leeuwen and I. Maas, Hisclass: A Historical International Social Class Scheme (Leuven: Leuven University Press, 2011).
60 Cf. W.D. Rubinstein, ‘Education and the Social Origins of British Élites 1880–1970’, Past & Present 112 (1986): 176–8. Cf. Ringer, ‘Admission’, 250.
61 F.A. van Lieburg, Profeten en hun Vaderland: De Geografische Herkomst van de Gereformeerde Predikanten in Nederland van 1572 tot 1816 (Zoetermeer: Boekencentrum, 1996), 102.
62 NA, Hervormde Erediensten 1815–1870, inv. 1990.
63 Handelingen (1864), Bijlage B, 136–45.
64 NA, Financiën/Erediensten, inv. 389.
65 Kamerstuk Tweede Kamer 1850–1851, kamerstuknummer XCVIII, ondernummer 5.
66 J. Vree, ‘Overschot op de Nederlandse Kandidatenmarkt: Een Bron van Overzeese Predikanten, Hulppredikers, enz. (1829–1872)’, Documentatieblad voor de Nederlandse kerkgeschiedenis na 1800 30 (2007): 46.
67 Koninklijk Besluit, May 17, 1873, article 23.
68 Handboekje voor de Zaken der Roomsch Katholijke Eeredienst (1869): 59, 85, 115, 131, 156; Roomsch-katholijk Jaarboek (1838): 15–82.
69 This continued during the first half of the twentieth century; J.J. Dellepoort, De Priesterroepingen in Nederland: Proeve van een Statistisch-sociografische Analyse (Den Haag: Pax, 1955), 208–11.
70 K. Mandemakers, HBS en Gymnasium: Ontwikkeling, Structuur, Sociale Achtergrond en Schoolprestaties, Nederland ca. 1800–1968 (Amsterdam: Stichting Beheer IISG, 1996), 294.
71 Het Utrechts Archief (HUA), Aartspriesters Hollandse Zending, inv. 1096.
72 Cf. Mandemakers, HBS en Gymnasium, 287.
73 Rogier and De Rooy, In Vrijheid Herboren, 190.
74 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 320.
75 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 705.
76 DADB, inv. 175, inv. 176, inv. 1058. The cohort of 1851 was missing.
77 NA, BiZa/Hoger Onderwijs, inv. 863.
78 Noord-Hollands Archief (NHA), Haarlem, Seminarie Hageveld te Heemstede, inv. 626, inv. 627; DADB, inv. 959; HUA, Aartsbisdom Utrecht, instituten voor de priesteropleiding, inv. 815, inv. 816.
79 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 705
80 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 697.
81 NHA, Seminarie Warmond, inv. 93, letter of the director of Haarlem major college, March 1, 1831.
82 A. van der Kuyl, Geschiedkundige verdediging, of Letterlijk verslag van A. van der Kuyl (Amsterdam: H. Moolenijzer, 1819).
83 A. van der Kuyl, Een woordje aan alle gelovige roomsch katholijken, betrekkelijk de inzameling van liefdegiften voor de seminaria, zijnde Warmond en 's Heerenberg, en de kleine seminaria Velsen en Kuilenburg: het onnuttige, onbelangrijke en de nadeelige gevolgen daaruit bewezen en wederlegd (Amsterdam: M. van Kolm Jr., 1820).
84 DADB, inv. 812, inv. 1058.
85 NHA, Seminarie Warmond, inv. 168, fol. 156.
86 NHA, Seminarie Warmond, inv. 168 (no page numbering from cohort 1876). Notes at students Bensdorp, Ten Brink, Haastrecht, Galen, and Borsboom.
87 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 705; HUA, Aartspriesters Hollandse Zending, inv. 1096.
88 NHA, Seminarie Warmond, inv. 166, ‘Staat van betaling kostgelden 1841–42’.
89 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 320, inv. 340.
90 NHA, Seminarie Warmond, inv. 166.
91 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 705, letters from August 14, 1866 and December 8, 1867.
92 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 320; NHA, Aartspriester van Holland en Zeeland, inv. 868.
93 H. Titze, ‘Die zyklische Überproduktion von Akademikern im 19. und 20. Jahrhundert’, Geschichte und Gesellschaft, 10 (1984): 92–121; H. Titze, Der Akademikerzyklus: historische Untersuchungen über die Wiederkehr von Überfüllung und Mangel in akademischen Karrieren (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1990).
94 Van Rooden, ‘Van Geestelijke Stand naar Beroepsgroep’, 367–8.
95 Jensma and De Vries, Veranderingen in het Hoger Onderwijs, 167.
96 Ringer, ‘Admission’, 236.
97 Handelingen (1830): 9.
98 Handelingen der Staten Generaal, December 11, 1835, 86.
99 Handelingen (1830): 9.
100 Otterspeer, De Wiekslag van hun Geest, 432 (author’s translation).
101 Handelingen (1819): 22–3.
102 Vree, ‘Overschot’, 23.
103 Jensma and De Vries, Veranderingen in het Hoger Onderwijs, 179–80.
104 Sample of over 820 protestant theology candidates between 1820 and 1872 from Vree; ‘Lijst van (voornamelijk Hervormde en Lutherse) Predikanten, Hulppredikers’; Jensma and De Vries, Veranderingen in het Hoger Onderwijs, 173–4.
105 Bos, Servants of the Kingdom, 294–5.
106 Ibid., 176.
107 Vree, ‘Overschot’, 20–1.
108 Philocandidatus, Middelen ter plaatsing van een aanzienlijk getal proponenten (Amsterdam: J.H. van Heteren, 1834).
109 Handelingen (1868), 36.
110 Rogier and De Rooy, In Vrijheid Herboren, 35–6.
111 Van Rooden, Religieuze Regimes, 51–5.
112 Catholic inhabitants from the censuses of 1830, 1840, 1859, 1869, 1879, 1889 from http://www.volkstellingen.nl (accessed November 12, 2013). Catholic clergy from Table .
113 n = 6, r = 0.92, sig. = < 0.05; n = 42, r = 0.72, sig. = < 0.01.
114 Edirisooriya, ‘A Market Analysis’, 123–5.
115 Bos, Servants of the Kingdom, 178–9.
116 HUA, Aartsbisdom Utrecht, inv. 705.
117 P. Savoie, ‘The Role of Cities in the History of Schooling: A French Paradox (Nineteenth–Twentieth Centuries)’, Paedagogica Historica 39 (2003): 37–51; Goldin, ‘The Human-Capital Century and American Leadership’; Lindert, Growing Public, vol. 1, ch. 5; N. Beadie, ‘Tuition Funding for Common Schools: Education Markets and Market Regulation in Rural New York, 1815–1850’, Social Science History 32 (2008): 107–33; Westberg, ‘Stimulus or Impediment?’, 17.
118 Goldin and Katz, The Race between Education and Technology, 138, 260.