La Pneumopathie Rhumatismale.

Summary

Report of 7 cases of rheumatic pneumonia, 3 of which were fatal.

Rheumatic pneumonia has to be considered not as a concomitant manifestation or as a complication of rheumatic disease but as part of the disease as well as the articular and cardiac involvements, which are of course much more frequent.

From the anatomopathological point of view the disease is characterized by lesions of exsudative and exfoliative alveolitis and especially by lesions of the alveolar ducti, either exsudative (hyaline membranes) or proliferative (Masson’s nodules).

Although these lesions cannot be absolutely considered as specific of rheumatic pneumonia, it is in rheumatic disease that they are by far the most extensive; if Masson’s nodules are found, the diagnostic may be looked upon almost as a certainty. No doubt whatsoever remains when typical rheumatismal lesions are present in other organs.

Rheumatic pneumonia can take up various clinical aspects. In 6 out of 7 of the reported cases, the pneumopathy resulted in intense dyspnea. There was very often a disproportion between physical signs and severity of functional disorders; yet in quite a number of cases disseminated rales were noted and even signs of condensation seemed to us more frequent than in classical descriptions. In one case the clinical picture was very similar to that of lobar pneumonia. Clinically silent forms are also mentioned in the literature.

The most typical radiological picture consists of patchy areas of clouding in the central part of pulmonary fields with a clear strip at the periphery. In other cases shadows could be seen on both bases or atypical infiltrations were observed.

The authors consider differential diagnosis of pulmonary complications occurring in rheumatic disease. Even when typical articulatory symptoms are not present the possibility of an isolated pulmonary form of rheumatic disease must be considered.

Prognosis of rheumatic pneumonia is severe. But this complication is not systematically fatal.

Treatment is discussed. If effectiveness of cortico-surrenal hormones is to be hoped for, they ought to be prescrived at the very first signs of a respiratory involvement.

Resume

Les auteurs rapportent 7 cas de pneumopathie rhumatismale, dont 3 à évolution mortelle.

La pneumopathie rhumatismale doit être considérée non pas comme un épiphénomène ou une complication du R.A.A., mais comme une manifestation de la maladie rhumatismale au même titre — à la fréquence près — que les atteintes articulaires et cardiaques.

L’aspect anatomopathologique est caractérisé par des lésions d’alvéolites exsudatives (membranes hyalines), soit prolifératives (nodules de Masson).

Bien que ces lésions ne puissent pas être considérées d’une façon absolue comme spécifiques de la pneumopathie rhumatismale, elles sont de loin le plus développées dans le R.A.A. et l’existence de nodules de Masson rend le diagnostic pratiquement certain. Ce diagnostic ne peut faire de doute lorsqu’il est corroboré par des lésions caractéristiques de R.A.A. dans d’autres organes.

Le tableau clinique peut se présenter sous différentes formes. Dans 6 des 7 cas rapportés, l’atteinte pulmonaire s’est traduite par des manifestations dyspnéiques intenses. Les signes physiques étaient souvent en discordance avec la gravité des troubles fonctionnels mais il existait cependant fréquemment des foyers de râles et même les signes de condensation nous ont paru moins rares qu’à d’autres auteurs. Dans un cas, nous avons observé un tableau évoquant celui de la pneumonie lobaire. La littérature mentionne également des formes cliniquement latentes.

L’image radiologique la plus caractéristique consiste en une infiltration floconneuse des régions centrales des champs pulmonaires tandis qu’il persiste une bande périphérique claire. Dans d’autres cas, on observe une infiltration des bases ou des infiltrats non caractéristiques.

Les auteurs envisagent le diagnostic différentiel des complications pulmonaires survenant au cours du R.A.A. Même en l’absence de signes articulaires typiques, on doit envisager la possibilité d’une forme pulmonaire isolée de R.A.A.

Le pronostic de la pneumonie rhumatismale est très sévère, bien qu’il ne soit pas systématiquement fatal

Le traitement est discuté. Si l’on veut espérer une action des hormones cortico-surrénaliennes, il importe de les prescrire dès l’apparition des premiers signes d’atteinte respiratoire.

Samenvatting

De auteurs vermelden 7 gevallen van reumatische longaandoeningen, waarvan 3 met dodelijkc afloop.

Reumatische pneumopathie mag niet geschouwd worden als een bijkomend verschijnsel of als een verwikkeling van acuut gewrichtsreuma, maar als een uiting van deze ziekte evengoed — op de frekwentie na — als de gewrichts- en cardiale verschijnselen.

Het anatomopathologisch aspect is gekenmerkt door letsels van exsudatieve (hyaline membranen) of proliferatieve (noduli van Masson) letsels.

Hoewel deze letsels niet kunnen beschouwd worden als specifiek van een reumatische pneumopathie, zijn deze het meest uitgesproken in acuut gewrichtsreuma en het bestaan van noduli van Masson maakt de diagnose praktisch zeker. Deze diagnose kan niet in twijfel worden getrokken wanneer er eveneens kenschetsende letsels van acuut reuma in andere organen worden gevonden.

Er bestaan verschillende klinische vormen. In 6 van de 7 gevallen was de longaantasting gekenmerkt door intense dyspnoea. De fysische tekens waren dikwijls in tegenspraak met de belangrijke functionele stoornissen, maar er bestonden nochtans dikwijls verspreide reutels en zelfs leken ons tekens van condensatie minder zeldzaam dan bij andere onderzoeken. In een geval vonden wij een beeld gelijkend op een lobaire pneumonie. In de litteratuur vindt men eveneens klinisch latente vormen.

Het meest kenmerkend radiologisch beeld bestaat uit een vlokkerige infiltratie in het centrale gedeelte van de longvelden, terwijl er een heldere perifere zone blijft bestaan. In andere gevallen, bemerkt men een infiltratie aan de basis van beide longen, of atypische infiltraties.

De auteurs bespreken de differentieel diagnose van de longverwikkelingen tijdens acuut gewrichtsreuma. Zelfs zo de typische articulaire letsels afwezig zijn, moet men de mogelijkheid onder ogen nemen van een geïsoleerde pulmonaire vorm van acuut reuma. De prognose van een reumatische longaandoening is zeer ernstig hoewel de afloop niet altijd noodlottig is.

De behandeling wordt besproken. Zo men resultaten van bijnierschorshormonen wil verwachten, is het noodzakelijk deze voor te schrijven vanaf het ontstaan van de eerste tekens van een longaantasting.