Dutch special education schools for children with learning disabilities in the interwar period

Abstract

In this article Copeland’s model of visualising the classification of children with learning disabilities is applied in examining the development of special education schools in the Netherlands during the interwar period. Central are three intertwined social practices: the teacher’s professionalism (in pedagogic and practical concerns), the expert’s knowledge (in theory, research and practical advice) and the pillarised social structure that is typical in the Dutch case. Moreover, gender is added as a central category because of its crucial intermediating role in the Dutch developments. In order to understand the interaction between these practices and the denominational structure, the professional identity of male and female teachers in special education classes and schools is studied in relation to the religious stratification within the domain of special education. In the conclusion the gendered professionalism within special education schools is related to the status of expert knowledge and the involvement of an increasing number of women, in particular Catholic nuns, in schools for children with learning disabilities in the Netherlands in between the two world wars.

Keywords:

• special education schools
• learning disabilities
• special education teachers
• gender
• professionalism
• pillarisation
• classification

Notes

¹Quote in D. Graas, Zorgenkinderen op school. Geschiedenis van het speciaal onderwijs in Nederland (Amsterdam: Dissertatie Vrije Universiteit, 1996), 35—36.

²J.J.H. Dekker, “An educational regime: medical doctors, schoolmasters, jurists and the education of retarded and deprived children in the Netherlands around 1900”, History of Education 25 (1996): 255-268; I. Weijers, “Educational initiatives in mental retardation in nineteenth-century Holland,” History of Education Quarterly 40 (2000): 460–476.

³Graas, Zorgenkinderen, Chapters 4 and 6.

⁴See, for instance, D.G. Pritchard, Education and the handicapped (London: Routledge and Kegan Paul, 1963); J.S. Hurt, Outside the Mainstream: A History of Special Education (London: B.T. Batsford Ltd, 1988). For recent historiography that is more focused on a multi-layered approach and based on local case studies, see J. Read, “Fit for what? Special education in London, 1890–1914”, History of Education 33 (2004): 283–298; A. Brown and K. Myers, “Mental deficiency: the diagnosis and after-care of special school leavers in early twentieth century Birmingham (UK)”, Journal of Historical Sociology 18 (2005): 72–98; P. Dale, “Special education at Starrcross before 1948”, History of Education 36 (2007): 17–44.

⁵I.C. Copeland, The Making of the Backward Pupil in Education in England 1870–1914 (London/Portland, OR: Woburn Press, 1999), 64. See also I.C Copeland, The Backward Pupil over a Cycle of a Century (Leichester: Upfront Publishing, 2002).

⁶This legislation was, however, permissive. Only after the 1914 Elementary Education (Defective and Epileptic Children) Act was introduced were local authorities compelled to make provisions for special education. Copeland, The Making of the Backward Pupil, 128–133.

⁷The term “pillarisation” refers to a specific Dutch phenomenon, coined by A. Lijphart, The Politics of Accommodation: Pluralism and Democracy in the Netherlands (Berkeley: University of California Press, 1968). See also H. Post, Pillarization: An Analysis of Dutch and Belgian Society (Aldershot: Avebury, 1989); P. de Rooy, “Farewell to pillarization”, Netherlands Journal of Social Sciences 33 (1997): 27“41; J. Sturm et al., “Educational pluralism: a history of the so-called ‘pillarization’ in the Netherlands, including a comparison with some developments in South African education”, Comparative Education 34 (1998): 281–297.  

⁸A.E. Brown, Special Schooling and the “Feeble-minded” in Birmingham, 1870–1914. Unpublished Dissertation, University of Birmingham, (2007), 21.

⁹Sources are the State Reports on Education (Verslag van den Staat van het Onderwijs in het Koninkrijk der Nederlanden) over the period 1920–1940.

¹⁰Our main sources in this part of the paper are journals published by professional organisations in the domain, in particular the Tijdschrift voor Buitengewoon Lager Onderwijs and the Tijdschrift voor RK Buitengewoon Lager Onderwijs, which guided and monitored the process of professionalisation. Furthermore, sources on Dutch academic debates about child development and learning disabilities, in particular also from the contexts of the so-called “Paedological Institutes”, originating in the interwar period, are taken into consideration.

¹¹A. van Drenth, “Van Koetsveld and his ‘School for Idiots’ in The Hague (1855–1920): gender and the history of special education in the Netherlands”, History of Education 34 (2005): 151–169; A. van Drenth, “Mental boundaries and medico-pedagogical selection: girls and boys in the Dutch ‘School for Idiots’, The Hague 1857–1873”, Paedagogica Historica 43 (2007): 99–117.

¹²Though this terminology now may be felt as discriminating against individuals with impairments, we have chosen to use the terms in the context of their time, in order to raise insight into how they functioned at that particular time.

¹³Graas, Zorgenkinderen op school, 50–51.

¹⁴G. Lesemann, “De orthopedagogiek in de Bondsrepubliek Duitsland (B.R.D.) en West-Berlijn,” in D. Wiersma et al., eds. Van gunst tot recht. De zorg voor gehandicapten in Europa (Groningen: Wolters, 1965), 79–104. Also in the UK developments in the field of special education were more advanced compared to the Dutch situation. See R. Gulliford, “Het onderwijs aan gehandicapte kinderen in Engeland en Wales”, ibid: 129–161.

¹⁵ Verslag van den staat der hooge-, middelbare en lagere scholen in het Koninkrijk der Nederlanden over 1909–1910. Tweede deel: Lager Onderwijs (’s Gravenhage: Ministerie van Buitenlandse Zaken), 146.

¹⁶ Verslag van den staat der hooge-, middelbare en lagere scholen in het Koninkrijk der Nederlanden over 1915–1916. Tweede deel: Lager Onderwijs (’s Gravenhage: Ministerie van Buitenlandse Zaken), 164.

¹⁷ Verslag van den staat der hooge-, middelbare en lagere scholen in het Koninkrijk der Nederlanden over 1921–1922. Tweede deel: Lager Onderwijs (’s Gravenhage: Ministerie van Buitenlandse Zaken), 176–177.

¹⁸F. de Beer, Witte jassen in de school. De schoolarts in Nederland ca 1895–1965. Dissertation Groningen University, Van Gorcum, 2008, in particular Chapter 11, “Selection for the education of the feeble-minded” (De selectie voor het zwakzinnigenonderwijs), 248–264.

¹⁹CBS, Statistiek van het Buitengewoon Lager Onderwijs 1931–1934 (’s Gravenhage: Algemene Staatsdrukkerij, 1936).

²⁰ Verslag van den Staat van het Onderwijs in het Koninkrijk der Nederlanden Tweede deel: Lager onderwijs (’s Gravenhage: Ministerie van Onderwijs, 1920–1940) and CBS, Statistiek van het Buitengewoon Lager Onderwijs 1931–1934 (’s Gravenhage: Algemene Staatsdrukkerij, 1936).

²¹CBS, Statistiek van het Buitengewoon Lager Onderwijs 1939–1947 (’s Gravenhage: Algemene Staatsdrukkerij, 1949).

²²H. de Frankrijker and D. de Bruyne, “Feminisering van de opleiding en masculinisering van het beroep? Het aandeel van vrouwen in opleiding en beroep van onderwijsgevenden in het Nederlandse lager onderwijs 1900-1982”, in J.J.H. Dekker et al., eds. Pedagogisch werk in de samenleving. De ontwikkeling van de professionele opvoeding in Nederland en België in de 19de en 20ste eeuw (Leuven & Amersfoort, Acco, 1987), 151–165.

²³In Dutch: “Vereeniging voor Onderwijzers en Artsen, werkzaam aan inrichtingen voor onderwijs aan achterlijke en zenuwzwakke kinderen”. See A. van Voorthuijsen, “De organisatorische ontwikkeling van het onderwijs aan zwakzinnigen in de laatste 25 jaren”, in P.H. Schreuder et al., eds. Gedenkboek omtrent zorg voor en onderwijs aan zwakzinnigen (’s Gravenhage, Haga, 1929), 21–30.

²⁴Graas, Zorgenkinderen op school, 120–121.

²⁵F. de Beer, “Van hoofdrolspeler tot figurant. De Nederlandse schoolarts en de selectie voor het zwakzinnigenonderwijs ca. 1900–1972”, in M. Rietveld-van Wingerden et al., Zorgenkinderen in beeld. Facetten van de orthopedagogiscihe praktijk in Nederland en België in de negentiende en twintigste eeuw (Assen: Van Gorcum, 2004), 86–107, 89.

²⁶In Dutch, respectively: “Vereeniging voor Christelijk Onderwijs aan achterlijke en zenuwzwakke kinderen” and “Bond ter bevordering van het Rooms Katholiek buitengewoon lager onderwijs”.

²⁷See, for the efforts of Adriaan van Voorthuijsen, H.J. Jacobs et al., eds. Het Buitengewoon Onderwijs in Nederland. Gedenkboek, aangeboden aan Dr A. van Voorthuijsen bij zijn aftreden als inspecteur van het Buitengewoon Lager Onderwijs (’s Gravenhage: Haga, 1937).

²⁸M. van Essen, “Des visions sexuées de la profession: les représentations des enseignants néerlandais de l’éducation élémentaire issues de l’enquête de 1920”, in M. van Essen and R. Rogers, eds. Les enseignantes. Formations, identités, représentations, xixe-xxe siècles. Numéro spécial d’Histoire de l’éducation 98 (2003): 161–187.

²⁹CBS, Statistiek van het Buitengewoon Lager Onderwijs 1939–1947 (’s Gravenhage: Algemene Staatsdrukkerij, 1949), 38.

³⁰For a long time the classification of “idiotic” (non-educable), “imbecile” (difficult to educate) and “debile” (educable), which were coined in the early 1900s, remained in use. See Graas, Zorgenkinderen op school, 85–88.

³¹A. van Voorthuijsen, “Onderwijs aan imbecillen”, Tijdschrift voor Buitengewoon Lager Onderwijs 10 (1929):165–168, 166.

³²S. Hiemstra, “Beschouwingen en wenschen inzake onze opleiding. Een stem uit de praktijk”, Tijdschrift voor Buitengewoon Lager Onderwijs 1 (1920): 81–86, 84.

³³For example, “De speciale opleiding”, Tijdschrift voor Buitengewoon lager Onderwijs 8 (1972): 125–128, 126.

³⁴Already in 1920 the fact was noted that highly educated teachers were more interested in going into secondary education, instead of special education. See Hiemstra, “Beschouwingen en wensen”, 67.

³⁵ Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 15 (1934): 183–186.

³⁶A. van Voorthuijsen, “De eerste cursus voor voortgezette vakstudie der neutrale en protestantsch-christelijke groepen”, Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 11 (1930): 182–186, 185.

³⁷P. van Drunen and J. Jansz, “Childrearing and education”, in J. Jansz and P. van Drunen, eds. A Social History of Psychology (Oxford: Blackwell, 2004), 45–92, 75–78. In the Dutch context, the eugenics movement never gained much influence and did not play any role of significance in the increasing importance of intelligence testing. See, for the eugenic movement in the Netherlands, J. Noordman, Om de kwaliteit van het nageslacht: eugenetica in Nederland, 1900–1950 (Nijmegen: SUN, 1989).

³⁸E. Mulder and F. Heyting, “The Dutch curve: the introduction of and reception of intelligence testing in the Netherlands, 1908–1940”, Journal of the History of Behavioral Sciences 34 (1998): 349–366; F. d Beer, “Van hoofdrolspeler tot figurant”, 86–107.

³⁹De Beer, “Van hoofdrolspeler tot figurant”, 96–97.

⁴⁰F. de Beer, Witte jassen in de school, Chapter 11, “Selection for the education of the feeble-minded”, 248–264.

⁴¹J. Dane, “Pedologie: ‘de wetenschap van het kind’”, in M. Rietveld-van Wingerden, ed. Een buitengewone plek voor bijzondere kinderen. Driekwart eeuw kinderstudies in het Paedologisch Instituut te Amsterdam (1931–2006) (Zoetermeer: Meinema, 2006), 15–26.

⁴²Etymologically the notion of “pedologie”or “paedologie” originated from “paidos” and “logos” and referred to the increasing scientific knowledge on children and their development, including problems and stagnation in this development. The new domain of “pedologie” developed on the intersection of child psychology, child medicine and pedagogics. Just as the Dutch notion of orthopedagogie (special education), the term “pedology” is not much in use in the Anglo-Saxon world. The German world, however, knows both concepts as, respectively, Heil- or Sonderpädagogik and Pädologie. See, for the development of pedologie, M. Depaepe, Zum Wohl des Kindes? Pädologie, pädagogische Psychologie und experimentelle Pädagogik in Europa und den USA, 1890–1940 (Weinheim: Deutscher Studien Verlag; Leuven: University Press, 1993).

⁴³Ibid, 24.

⁴⁴M. Rietveld-van Wingerden, “Ontstaan van het PI in Amsterdam”, in M. Rietveld-van Wingerden, ed. Een buitengewone plek voor bijzondere kinderen. Driekwart eeuw kinderstudies in het Paedologisch Instituut te Amsterdam (1931–2006) (Zoetermeer: Meinema, 2006), 45–78, 48–49.

⁴⁵Ibid, 60–61.

⁴⁶Mulder and Heyting, “The Dutch curve”, 358.

⁴⁷De Beer, “Van hoofdrolspeler tot figurant”, 89–90.

⁴⁸K.H. Bouman, “De medische zijde van de opvoeding en het onderwijs der zwakzinnigen”, Tijdschrift voor Buitengewoon lager Onderwijs 10 (1930), 154–165.

⁴⁹See P.H. Dejonckere, “Branco van Dantzig : een grote figuur uit de logopedie”, Logopaedie en phoniatrie. Orgaan van de Nederlandsche Vereeniging voor Logopaedie en Phoniatrie 66 (1994), 7. Branco van Dantzig (1870–1942) studied singing and music theory. She started her career as a teacher in speech and singing. In 1901, she was appointed speech teacher at the Rotterdam training college for kindergarten teachers. Later, she also taught at the Amsterdam Academy of Dramatic Art and at the Rotterdam Academy of Music. From the start, in 1926, she was a member of the board of the International Association of Logopedics and Phoniatrics (IALP). She initiated the Dutch Vereniging voor Logopaedie en Foniatrie. She did research in experimental phonetics and published in important international journals. In addition, she was active in the Rotterdam Association for Persons with a Speech Defect (Rotterdamse Vereniging voor Spraakgebrekkigen). She travelled a lot and presented many lectures at international congresses. Being Jewish, she was deported in 1942 and killed in Auschwitz. See also J. Petrello, The History of the I.A.L.P. (Barcelona: Editorial Augusta, 1982).

⁵⁰F.A. van Riet, “Rapport over ‘Bezinkingsklassen’”, Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 9 (1928): 71–76, 75.

⁵¹A. van Drenth, “‘Tender sympathy and scrupulous fidelity’: gender and professionalism in the history of deaf education in the United States”, International Journal of Disability, Development and Education 50 (2003): 367–383

⁵²Van Riet, “Rapport over ‘Bezinkingsklassen’”, 73.

⁵³Needlework certificates were only meant for women. They are excluded here because they were not perceived as extra professionalisation. All prospective women primary teachers were more or less obliged to do this examination. M. van Essen, Kwekeling tussen akte en ideaal. De opleiding tot onderwijzer(es) vanaf 1800 (Amsterdam: SUN, 2006).

⁵⁴W. Pinchin-Wagemaker, “Het Buitengewoon.Onderwijs in Engeland”, Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 9 (1928): 114–118.

⁵⁵J.M. Hartmans, “Uit de praktijk van het onderwijs aan imbecillen”,Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 12 (1931): 114–173; J.C. Breukelaar, “Waarom geen klassikaal onderwijs in een aanvangsklas eener school voor buitengewoon onderwijs”, Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 8 (1927): 89–104; J.C. Beukelaar, “Hebben zwakzinnigen wilskracht?”, Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs 16 (1935): 143–144.

⁵⁶CBS, Statistiek van het Lager Onderwijs 1931–1934; 1935–1938; 1939–1947 (’s Gravenhage: Rijksuitgeverij, 1936, 1939, 1949).

⁵⁷Graas, “Wetgeving en financiële regelingen gedurende het Interbellum (1921–1940)”, Zorgenkinderen op school, 55–74.

⁵⁸ Verslagboek van het Roomsch-Katholiek Nationaal Jeugdcongres gehouden te ’s-Gravenhage 30 Juli–6 Augustus 1922 (Antwerpen: Malmberg), 575–613. Quotes at 577 and 582.

⁵⁹J. Eijt, “‘Daar was je dochter veilig’. Vrouwelijke religieuzen en de zorg voor zwakzinnige meisjes (1924–1955)”, in A. van Heijst and M. Derks, eds. Terra Incognita. Historisch onderzoek naar katholicisme en vrouwelijkheid (Kampen: Kok Agora, 1994), 149–172, 154, 165.

⁶⁰Zr. Eugenia, Onze Taak II. Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 2 (1926): 146–148.

⁶¹See, for example, J. Eijt, Religieuze vrouwen: bruid, moeder, zuster. Geschiedenis van twee Nederlandse zustercongregaties, 1820–1940 (Hilversum: Verloren, 1995), 234–244.

⁶²In Dutch: “Bond ter bevordering van het Rooms Katholiek Buitengewoon Lager Onderwijs aan zwakzinnigen”.

⁶³A. van Voorthuijsen, “De eerste cursus voor voortgezette vakstudie der Neutrale en Protestants-Christelijke groepen”, Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs (1930): 182–186.

⁶⁴G.A.E. Christ ,“Eigen opleiding V”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 5 (1929): 91–97 and “Eigen Opleiding Slot”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 5 (1929): 117–125.

⁶⁵Eijt, Religieuze vrouwen.

⁶⁶In particular Zr. Eugenia was active in writing contributions to the journal. See, for example, “De Opvoeding onzer kinderen,” Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 3 (1927): 159–162; “Iets over de E.K. in onze scholen”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 5 (1929): 113–116 and “De plaats der heilpaedagogiek in de onderwijzersopleiding I”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 7 (1931): 73–76.

⁶⁷J.C. Breukelaar, “Een causerie”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 9 (1933): 206–213; B. van Dantzig, “La methode Belge de demutisation”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Lager Onderwijs 9 (1933): 213–215.

⁶⁸This Sister Marie was Catherina Maria van Uden. She was involved in establishing the Catholic training course for teachers in special education and was the founder of Huize Vincentius, an educational institution for girls diagnosed as highly imbecile or debile. M. Derks and R. Wolf, Wetenschap in dienstbaarheid. Ida B.M. Frye (1909), heilpedagoge (N.p.: Van Tilt, 2000), 18–19.

⁶⁹Th. Rutten, G. Janssen, Zuster Marie, “Persoonslijsten”, Tijdschrift voor R.K. Buitengewoon Onderwijs 9 (1933): 125–144.

⁷⁰Derks and Wolf, Wetenschap in dienstbaarheid, 34. See, for the historiography autistic spectrum disorders, S. Wolff, “The history of autism”, European Child and Adolescent Psychiatry 13 (2003): 201–208.