The 1705 van Delft expedition to northern Australia: a toponymic perspective

ABSTRACT

During the 17th and 18th centuries the Dutch were quite active in exploring the western and northern coastlines of the Great Southland. Of one of these expeditions, conducted by Maerten van Delft in 1705, intelligence is limited and it is infrequently mentioned in the canon of Australia’s exploration. The only extant documents of the expedition are an anonymous manuscript chart and a report of the voyage by two Councillors of the VOC in Batavia. This article provides a brief outline of the voyage, then examines the toponyms and appellations in the report and those on the manuscript chart, endeavours to reconcile the differences between the two, and finally attempts to provide motivations for the names as well as to pinpoint their locations and present-day names.

RÉSUMÉ

Aux 17ème et 18ème siècles les Néerlandais exploraient activement les littoraux nord et ouest de la Terre australe. Dans le cas d’une de ces expéditions, dirigée par Maerten van Delft en 1705, les informations en sont limitées et elle est rarement mentionnée dans le cadre des explorations de l’Australie. Les seuls documents existants de cette expédition sont une carte manuscrite anonyme et un rapport du voyage rédigé par deux conseillers de la Compagnie néerlandaise des Indes orientales à Batavia. Le présent article commence par un aperçu du voyage, suivi d’un examen des toponymes et des appellations du rapport ainsi que ceux de la carte manuscrite et une tentative de réconcilier les différences entre les deux, et enfin, nous proposons des motivations pour l’attribution des noms, un effort de cerner les lieux précis et de trouver leur nom d’aujourd’hui.

SAMENVATTING

Tijdens de 17^e en 18^e eeuw waren de Nederlanders behoorlijk actief in het verkennen van de westelijke en noordelijke kusten van Nieuw Holland. Voor een van deze expedities, uitgevoerd door Maerten van Delft in 1705, zijn de gegevens beperkt en worden niet vaak vermeld in de geschiedenis van de exploratie van Australië. De enige bestaande documenten van deze onderzoekingstocht zijn een anonieme kaart en een verslag van de reis door twee Raden van de VOC in Batavia. Dit artikel geeft een korte schets van de ontdekkingstocht, onderzoekt de toponiemen en aanduidingen in het rapport en die op de kaart, tracht de divergenties tussen de twee te verzoenen, probeert om motivaties te geven voor de namen, en allerlaatst hun locaties en huidige namen te onthullen.

KEYWORDS:

• Maarten van Delft
• 1705
• VOC
• Nova Hollandia
• toponyms

Acknowledgements

My appreciation to the anonymous reviewer of this paper for pointing out an omission of an important reference, and for making some useful suggestions for improvement. I am also grateful to Prof. Nicholas Evans (Australian National University), Assoc. Prof. Robert Mailhammer (Western Sydney University), and Dr David Nash (Australian National University) for sharing their expertise on the Australian languages of the region explored by van Delft.

Disclosure statement

No potential conflict of interest was reported by the author.

Notes on contributor

Jan Tent is a retired academic and current Director of the Australian National Placenames Survey. He is also an Honorary Senior Lecturer at the Australian National University, Canberra, and an Honorary Research Fellow at Macquarie University, Sydney. Jan’s onomastic research has mainly concentrated on early European place-naming practices in Australasia, as well as the toponymy of Australia in general.

Notes

1 English translations of extracts from the report can be found in: Major (2010 [1859], pp. 165–173) and Robert (1973, pp. 139–145).

2 An annotation to the Swaardecroon & Chastelijn report, lists four documents concerning the voyage that were dispatched to the Netherlands. They were: (a) the log of the Vossenbosch under the command of van Delft (from about 2 March to 16 July); (b) the log kept by the commander of the Waijer; (c) observations made by the commander of the Nova Hollandia regarding the scope of the coasts explored; and (d) observations on the course of the currents. Since the annotation claims these documents were dispatched to the Netherlands, it can only be assumed that they were either lost in transit or are still buried somewhere among the 1.3 kms of archives in the National Archives of the Netherlands. The latter scenario is not unreasonable given the anonymous manuscript chart of the voyage was not rediscovered in the archives and published until 1868 (Leupe, 1868, p. 198). A similar case is that of the anonymous 1670 copy of van Coolsteerdt’s manuscript chart of his 1623 voyage which was not discovered until the 1920s by F.C. Wieder in the Van der Hem Atlas in the Österreichische Nationalbibliothek in Vienna (see Wieder, 1925–1933; Schilder, 1976, p. 94).

3 A fluyt is a type of Dutch sailing vessel originally designed as a dedicated cargo vessel intended to facilitate transoceanic delivery with the maximum of space and crew efficiency. During the 17th and 18th centuries there was a desire for a simple cargo vessel without a so-called ‘spiegel’ (i.e. a flat stern). The rear of the fluyt had a curved surface. The advantages of such a ship were: lower draught and low expenses of building, operated with less equipment, and had a simpler rigging than other ships. However, a disadvantage was that in the tropics the curved stern surface became stressed in the heat and started to leak. (van Beylen, 1977, pp. 28–32).

4 A pantjalling∼ pantchiallang∼panjalang is a medium-sized Malay, one or two masted sailing vessel with an enclosed continuous deck. The meaning of the term is roughly ‘lookout ship’ or ‘pathfinder ship’.

5 Robert (1973, pp. 40–44) provides an informative narrative chronical of the voyage.

6 ‘Is het tot heden nog niet gelukt de journalen van deze reis terug te vinden, het Rijks-Archief daartegen is in het bezit van de kaart van de door deze schepen bezeilde kust van Nieuw-Holland, onder den title: ‘Hollandia-Nova nader ontdekt anno 1705, door het Fluytscheepje Vossenbosch, de Chialoup Wayer en de Phantjalang Nova-Hollandia, den 2^e Maart van Timor vertrokken’. Daar deze allerbelangrijkste kaasrt — voor zoo verre ons bekend is — nu voor het eerst wordt uitgegeven, […]’

7 A ‘topographic descriptor’ is defined here as ‘a descriptive common noun, noun phrase or sentential description not functioning as a toponym (i.e. as a proper name)’. The four appellations containing the indefinite article een [‘a/an’], e.g., Een Bankje, een Sandplaetje, Een Sandplaet met een Boompje, and Een Groote Sandplaet met 2 boomen are certainly ‘topographic descriptors’.

8 Toponyms often have the basic structure specific + generic, where the specific element is akin to a given name and the generic element a family name, e.g. Black Mountain (ACT), Mount Kosciuszko (NSW). Of course, toponyms may consist solely of a specific, e.g. Canberra, Adelaide. A toponym consisting solely of a generic does, in general, not occur, e.g. *Basin, however, The Basin is of course possible.

9 A superscript asterisk (*) in linguistics occurring before a word or sentence can be used to indicate that a certain form or construction is anomalous and not found in natural language.

10 Leupe (1868) does not align all the toponyms in the report with those on the chart, hence his reckonings are omitted from the Table 3.

11 ‘Des nu voortgaande met het sommier der voijagie, zoo valt op te merken, dat d’onse al van den beginne der ontdekkinge van van Diemensland, langs strand op deese en geene plaatsen teekenen van menschen, als rook en diergelijke vernomen hebben. Den eersten inbogt binnen de Noordhoek van het gemelde land door onse gevisiteerd zijnde en met den naam van Roosebooms-baij geïntituleerd, […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], p. 196).

12 ‘Het land is hier laag en de hoeken Oost- en Westwaarts van dese baij kregen den naam van de Casuaris en Varckenshoek; behalven nog twee uitsteekende punten die zich voor dese baij aan de Westzijde als eijlanden vertoonden, waarven het eene de Goede Hoop end het andere het Vuijle Eijland genaamd is; […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], p. 197).

13 ‘De vijfde of laatste inbogt dan die door de onzen nog al Oostwaarts aan wierd gevisiteerd, word aan de eene zijde gemaakt door den hoek van Lonton, en aan de andere kant door den hoek van Callemoore, almede namen zijnde, welke de onzen daaraan hebben gegeven; […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], pp. 200–201).

14 ‘De tweede inbocht na Roosebooms-baij […], vertoont zich als een wijde rivier, doch zout; en wijl daarin niets van opmerking is ontmoet, zal men daarvan alleen het journaal van den Schipper op 12 Maij laten spreken, sijnde in dat van den Gezaghebber op de chialoup Waijer bekent met de naam van Bessia-rivier.’ […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], p. 199).

15 Lt. Zachary Hicks has the entry in his journal: ‘Moored in Charco Harbour’ (Beaglehole, 1955, p. 366, fn. 1).

16 There is even a Dutch proverb which states: Den hoek te boven zijn [lit. ‘to be above the point/headland’, i.e. ‘to avoid an obstacle’] (van Lennep, 1856, p. 83).

17 It is not clear how Onier would have been pronounced. It could either have been with a Dutch pronunciation [ɔniːr] or with a pseudo-French pronunciation as in [ɔɲjeː]. Many words in Dutch with a French origin largely retain their French articulation. The same dilemma applies to the specific Canthier: [kɑntiːr] ∼ [kɑntjeː].

18 Major (2010 [1859]) and Robert (1973) also both record the name with this spelling.

19 Dutch Hoek in this context means ‘promontory, point, headland’, not ‘hook’.

20 For an informative exposition on the concept of linguistic redundancy see Wit and Gillette (2013).

21 It must be noted here that although the Tent and Slatyer data included van Delft’s toponyms, the classification of them was not as accurate or comprehensive as that in the present study. Therefore, the Tent and Slatyer data is no longer as accurate.

22 ‘[…], alsoo daarinne veele nieuwe namen zullen worden gevonden, die onmogelijk in het kleijn bestek van ‘s Comp^e. vorige kaarten kunnen bekent wezen; […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], p. 195).

23 ^‘Bevinding in geschrifte van het geene ontdeckt en noteerenswaardig bevonden is, op de voyagie van het fluijtken Vossenbosch, de chialoup d’Waijer en de Patsjallang Nova-Hollandia, door de Hooge Regering van India, A° 1705 van Batavia over Timor na Nova-Hollandia voormeld gedepecheert; soodanig sulcx uijt de schriftelijcke journalen, als het mondeling relaes der geretourneerde officieren is te zamengebragt en bij een gestelt, […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], p. 193).

24 ^‘[…] wij ons daaraan tot zoo verre sullen gedragen en principalijk aan het dagregister van den Schipper marten van delft op Vossenbosch, en dat van den Onderstuurman andries rooseboom op de chialoup Waijer; hoewel die van den Gezaghebber op de Patsjallang pieter feedekiks van Hamburg, als die der stuurlieden op Vossenbosch al mede niet en zijn e repudiëren, maar egter ook geen meer licht aan de zaken sullen kunnen geven, dan de twee journalen soo even geciteert, als verhandelende een en het selve.’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], pp. 195–196).

25 ‘[…] op meergemelde fluijt, den Schipper, Opper- en Onderstuurman met de meeste onderfficieren en matroozen reeds zijn uijtgestorven en overleden. Waarvan alhier de onvolmaakte journalen alleen zijnde overgekomen, en de nieuwe kaarten, door bezorging van den schipper marten van delft zaliger op ordre gemaakt, tot Macassar abusivelijk aangehouden; zoo en zal men nu soo verstanelijk niet wel kunnen spreeken, dan bijaldien voorschreven kaarten nevens deesen gevoegd waren, of nog binnen korten wilden overkomen, […]’ (Swaardecroon & Chastelijn, 1856 [1705], p. 195).