https://orcid.org/0000-0002-4063-461X
![Sample our Sports and Leisure journals, sign in here to start your FREE access for 14 days]({"type":"image" , "src" : "/sda/5949/TOC-Subject-Sample-2021-Sports-Leisure.jpg"})
Abstract
Athlete migration is not only an effect of contemporary globalization. Football migration is nothing new and has a long and complex history. Ernest Wilimowski, who was the only football player to represent both Poland and Germany, is a part of that history. Wilimowski was born in 1916 in Katowice, which was then part of the German Reich. In 1922, Katowice and a part of Upper Silesia were annexed to Poland. Wilimowski won the Polish football league four times. In the Polish national team, he scored 21 goals in 22 matches. In 1936, for infringing the amateur rules, he was dropped from the Olympic team and did not take part in the Berlin games. In 1938, he took part in the World Cup in France. Following Germany’s attack on Poland in 1939, he started playing for German clubs, and in 1941 made his debut in the Third Reich’s national team, in which he played eight times and scored 13 goals. Wilimowski was a modern athlete unconfined by national ties. Despite a complex political situation in Europe, he strived to achieve his sports objectives and his decisions were based on pragmatic motives.
Disclosure Statement
Notes
1 Donald G. Kyle, Sport and Spectacle in the Ancient World (Chichester: Wiley, 2015).
2 Gijs van Campenhout, Jacco van Sterkenburg, and Gijsbert Oonk, ‘Who Counts as a Migrant Footballer? A Critical Reflection and Alternative Approach to Migrant Football Players on National Teams at the World Cup, 1930–2018’, The International Journal of the History of Sport 35, no. 11 (2018): 107190.
3 Liviu Bird, ‘Diego Costa to for Spain; Brazil in Robinho to , NBC Sports, October 31, 2013, https://soccer.nbcsports.com/2013/10/31/diego-costa-to-play-for-spain-brazil-calls-in-robinho-to- replace-him/(accessed October 14, 2022).
4 Dermot Corrigan, ‘CBF Want Action Taken on Diego Costa’, ESPN, October 30, 2013, https://www.espn.com/soccer/fifa-world-cup-qualifying-uefa/story/1600013/cbf-want-action-taken-on-atletico-madrid-forward-diego-costa?src=com (accessed October 24, 2022).
5 Joseph Nye, ‘Globalism Versus Globalization’, The Globalist, April 15, 2002, https://www.theglobalist.com/globalism-versus-globalization/(accessed November 15, 2022).
6 Aihwa Ong, ‘Graduated Sovereignty in South-East Asia’, Theory, Culture & Society 17, no. 4 (2000): 5575.
7 Rainer Bauböck, Transnational Citizenship: Membership and Rights in International Migration (Aldershot: Edward Elgar, 1994).
8 Aihwa Ong, ‘Mutations in Citizenship’, Theory, Culture & Society 23, no. 23 (2006): 499505.
9 Aihwa Ong, Flexible Citizenship: The Cultural Logics of Transnationality (Durham, NC: Duke University Press, 1999).
10 Gijsbert Oonk, ‘Sport and : Thickand Thinof , National Identities 24, no. 3 (2022): 197215.
11 Tom Fabian, ‘The Cool Runnings Effect: Flexible Citizenship, the Global South, and Transcultural Republics at the Winter Olympic Games’, The International Journal of the History of Sport 37, no. 13 (2020): 127499.
12 Gijs van Campenhout, Jacco van Sterkenburg, and Gijsbert Oonk, ‘Has the World Cup More Migratory? A of Foreign-Born Players in National Football Teams, c. 1930-2018’, Comparative Migration Studies 7, no. 22 (2019): 1–19.
13 Matthew Taylor, ‘Global ?: Football and , c. 1930-2000’, Historical Social Research 31, no. 1 (2006): 730.
14 Gijs van Campenhout and Jacco van Sterkenburg, ‘The of National Football Teams: Using the of Migration Corridors to the Underlying Structures of Nationality Changes Amongst Foreign-Born Players at the World Cup’, International Review for the Sociology of Sport 56, no.1, (2021):36–61.
15 John Foot, Calcio: A History of Italian Football (New York: Harper Perennial, 2006).
16 Gijsbert Oonk, ‘Who May Represent the Country? Football, Citizenship, Migration, and National Identity at the FIFA World Cup’, The International Journal of the History of Sport 37, no. 11 (2020): 104665.
17 James E. Bjork, Neither German nor Pole: Catholicism and National Indifference in a Central European Borderland (Ann Arbor: University of Michigan Press, 2008); Brendan Karch, Nation and Loyalty in a German-Polish Borderland: Upper Silesia, 1848-1960 (Cambridge: Cambridge University Press, 2018).
18 Steven Vertovec, ‘Transnationalism and , Journal of Ethnic and Migration Studies 27, no. 4 (2001): 57382.
19 Michał Lis, ‘Górny Śląsk’ [Upper Silesia], in Encyklopedia Powstań Śląskich [Encyclopedia of the Silesian Uprisings], ed. Franciszek Hawranek et al. (Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu, 1982), 1534.
20 Tatiana Fogelman, ‘Becoming-German: Integrationism, citizenship and territorialization of Germanness’, Geoforum 113 (July 2020): 608.
21 Bogdan Snoch, Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego [Upper Silesian Biographical Lexicon. Supplement to the ] (Katowice: Muzeum Śląskie, 2006); Dawid Smolorz, Joachim Waloszek, and Paweł Czado, Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej – wczoraj i dziś. Sport i polityka na Górnym Śląsku [Upper Silesians in the Polish and German National Football Teams – yesterday and today. Sport and politics in Upper Silesia] (Gliwice-Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2012).
22 Marlena Wyskok, ‘Udział przedstawicieli mniejszości niemieckiej w igrzyskach olimpijskich w okresie Drugiej Rzeczypospolitej’ [Participation of representatives of the German minority in the Olympic Games during the Second Polish Republic], Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 16, no. 3 (2017): 4756.
23 Ryszard Jasnorzewski, ‘“Cwaniak” z Katowic’ [“Crafty” from Katowice], Śląsk 6 (2006): 1213.
24 Grzegorz Bębnik, ‘Do pustej bramki’ [Into an empty goal], Fabryka Silesia 1 (2017): 3035.
25 Joachim Waloszek, ‘Pokonany przez historię’ [Defeated by history], Gazeta Wyborcza 2 (1998): 22.
26 Zbigniew Rokita, Królowie strzelców [Kings of the scorers] (Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2018).
27 Paweł Czado, ‘Tysiąc za Ernesta’ [One thousand for Ernest], Gazeta Wyborcza Katowice 81 (2003): 16.
28 Waloszek, ‘Pokonany przez historię’, 22.
29 ‘Ruch-Wisła 4:1’, Przegląd Sportowy 35 (1934): 2.
30 ‘Ruch gromi Podgórze 13:0’ [Ruch thunders Podgórze 13:0], Przegląd Sportowy 36 (1934): 2.
31 Markus Krzoska, ‘Zapomniana światowa gwiazda z Katowic’ [A forgotten world star from Katowice], Dialog 7475 (2006): 8587.
32 ‘Popis strzelecki Wilimowskiego’ [Wilimowski’s ], Przegląd Sportowy 41 (1939): 2.
33 ‘Porywająca gra ataku śląskiego w pierwszej połowie meczu z Anglikami’ [Thrilling play of the Silesian attack in the first half of the match against the Englishmen], Przegląd Sportowy 40 (1938): 2.
34 H. Gliner, ‘Szczęśliwe zwycięstwo Ruchu w Monachium’ [Ruch’s in Munich], Przegląd Sportowy 1 (1935): 5.
35 H. Gliner, ‘Mistrz Polski triumfuje w stolicy Wirtembergii’ [Polish champion triumphs in the Württemberg ], Przegląd Sportowy 2 (1935): 2.
36 Paweł Czado, ‘Bayern na kolanach’ [Bayern on its kenes], Gazeta Wyborcza Katowice 305 (2004): 20.
37 Andrzej Gowarzewski, Encyklopedia piłkarska Fuji. Tom 2: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski (1) [Fuji Football Encyclopedia. Volume 2: The White-Reds. The history of the Polish National Team (1)], (Katowice: GiA, 1991).
38 Marian Strzelecki, ‘Szwecja-Polska 4:2’ [Sweden-Poland 4:2], Przegląd Sportowy 42 (1934): 1.
39 ‘Polska – Jugosławia 4:1’ [Poland - Yugoslavia 4:1], Przegląd Sportowy 69 (1934): 1; ‘Niemcy – Polska 5:2’ [Germany - Poland 5:2], Przegląd Sportowy 73 (1934): 2; ‘Polska – Rumunia 3:3’ [Poland - Romania 3:3], Przegląd Sportowy 83 (1934): 1.
40 ‘Brazylia eliminuje Polskę po dramatycznej walce’ [Brazil eliminates Poland after a dramatic battle], Ilustrowany Kurier Codzienny 156, supplement Ilustrowany Kurier Sportowy 23 (1938): 2.
41 ‘Jesteśmy szczęśliwi, żeśmy z Polską wygrali’ [We are happy that we won with Poland], Ilustrowany Kurier Codzienny 160 (1938): 13.
42 ‘Niespodziewane, lecz cenne zwycięstwo’ [Unexpected but valuable victory], Raz, Dwa, Trzy 36 (1939): 23; ‘Wrażenia szarego widza’ [Impressions of the gray viewer], Przegląd Sportowy 69 (1939): 2.
43 Anna M. Cienciala, ‘The of the Declaration of Non-Aggression of January 26, 1934, in Polish-German and International Relations: A reappraisal’, East European Quarterly 1, no. 1 (1967):130.
44 Wyskok, ‘Udział przedstawicieli mniejszości niemieckiej’, 5055.
45 Paweł Czado, ‘Tramwajem za granicę’ [By streetcar abroad], Fabryka Silesia 1 (2017): 1823.
46 Andrzej Gąsiorowski, ‘Polsko-wschodniopruskie kontakty sportowe w latach trzydziestych XX wieku’ [Polish-East Prussian sports contacts in the 1930s], Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1, (2008): 5572.
47 Deklaracja między Polską a Niemcami o niestosowaniu przemocy, podpisana w Berlinie dnia 26 stycznia 1934 roku [Declaration between Poland and Germany on non-violence, signed in Berlin on January 26, 1934], Dziennik Ustaw 1934, no. 16, item 124https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19340160124/O/D19340124.pdf (accessed November 16, 2022).
48 Michał Koniecko, ‘Polsko-niemiecki pakt o nieagresji z 1934 r. – geneza i przegląd postanowień’ [The German-Polish non-aggression pact of 1934 – origins and overview], Miscellanea Historico-Iuridica 20, no. 1, (2021): 8196.
49 H. Gliner, ‘Niemcy akceptują warunki Polski’ [Germany accepts Poland’s conditions], Przegląd Sportowy 92 (1933): 1.
50 Ibid., 1.
51 Bill Murray, ‘Berlin in 1936: Old New Work on the Nazi Olympics’, The International Journal of the History of Sport 9, no. 1 (1992): 29–49; Emanuel Hübner, ‘Some Notes on the Preparations for the Olympic Games of 1936 and 1940: An Unknown Chapter in German–Finnish Cooperation’, The International Journal of the History of Sport 30, no. 9 (2013): 95062.
52 Gąsiorowski, ‘Polsko-wschodniopruskie kontakty’, 67.
53 ‘Sprawy piłkarskie’ [Football matters], Przegląd Sportowy 17 (1935): 2.
54 ‘Na tropach niezwykłej porażki’ [On the trail of an unusual failure], Przegląd Sportowy 56 (1936): 5.
55 ‘Ruch ponownie zawieszony. Wilimowski wykluczony z obozu’ [Ruch suspended again. Wilimowski excluded from the camp], Przegląd Sportowy 59 (1936): 4.
56 ‘18 olimpijczyków’ [18 Olympians], Przegląd Sportowy 60 (1936): 2; ‘Wielki sukces piłkarzy’ [The great success of the players], Przegląd Sportowy 66 (1936): 2.
57 ‘Plany i kłopoty piłkarzy’ [Plans and troubles of footballers], Przegląd Sportowy 36 (1939): 2.
58 St. Rothert, ‘5 dni zmiennej walki na korcie’ [5 days of variable fighting on the court], Przegląd Sportowy 42 (1939): 5.
59 Jan Erdman, ‘Niemcy odwołują mecz bokserski’ [Germany cancels boxing match], Przegląd Sportowy 44, (1939): 5.
60 Jan Erdman, ‘29.IV. z Austrią w Warszawie, z Niemcami w Poznaniu’ [29.IV. with Austria in Warsaw, with Germany in Poznań], Przegląd Sportowy 34 (1934): 2.
61 ‘Wielkie zawody w Warszawie muszą zastąpić odwołany mecz lekkoatletyczny’ [Big competition in Warsaw must replace cancelled athletics match], Przegląd Sportowy 45 (1939): 4.
62 ‘Kierowcy niemieccy omijają rajd Automobilklubu Polski’ [German drivers avoid the Polish Automobile Club rally], Przegląd Sportowy 46 (1939): 4.
63 Bogdan Tuszyński, Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939-1945 [Book of athletes of Polish victims of World War II 1939-1945] (Warszawa: ARS Print Production, 1999).
64 Wojciech Lipoński, ‘Still an Unknown European Tradition: Polish Sport in the European Cultural Heritage’, The International Journal of the History of Sport 13, no. 2 (August 1996): 1–41.
65 Jakub Ferenc, ‘Football in Poland (1939-1945)’, Aloma: Revista de Psicologia, Ciències de l’Educació i de l’Esport 32, no. 2 (2014): 4752.
66 Doris L. Bergen, ‘The Nazi Concept of “Volksdeutsche” and the Exacerbation of Anti-Semitism in Eastern Europe, 1939-45’, Journal of Contemporary History 29, no. 4 (1994): 56982.
67 Bogdan Tuszyński, Za cenę życia. Sport Polski Walczącej 1939-1945 [At the price of life. Sport of Poland 1939-1945] (Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA, 2006).
68 Marcin Wiatr, ‘…a bramki są dwie’ […and the goals are two], Fabryka Silesia 1 (2017): 249.
69 Gabriela Jatkowska, Przerwane igrzyska. Niezwykli sportowcy II Rzeczpospolitej [Interrupted Games. Extraordinary athletes of the Second Polish Republic] (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017).
70 Wiatr, ‘…a bramki są dwie’, 27.
71 Smolorz, Waloszek, and Czado, Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej, 33.
72 Paweł Czado, ‘Orły trenera Kałuży’ [Coach Kałuża’s eagles], Gazeta Wyborcza 169, supplement Ale Historia 29 (2013): 1213.
73 Przemysław Rostropowicz, ‘Ernest Wilimowski. Król strzelców z Górnego Śląska’ [Ernest Wilimowski. King of the scorers of Upper Silesia], Zeszyty Eichendorffa 14, (2006): 97103.
74 Tuszyński, Za cenę życia, 77.
75 Thomas Urban, Czarny Orzeł, biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki [Black eagle, white eagle. Footballers in the cogs of politics] (Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2012).
76 Diethelm Blecking and Daniel Huhn, ‘Der doppelte Wunderstürmer’ [The double wonder striker], Spiegel Online, June 6, 2016, www.spiegel.de/geschichte/ernst-willimowski-nationalspieler-fuer-polen-und-deutschland-a-1095784.html (accesed November 23, 2022).
77 Wiatr, ‘…a bramki są dwie’, 25.
78 Smolorz, Waloszek, and Czado, Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej, 83.
79 Wiatr, ‘…a bramki są dwie’, 29.
80 Grzegorz Bębnik, ‘Do pustej bramki’ [Into an empty goal], Fabryka Silesia 1 (2017): 305.
81 Paweł Czado, ‘Ernest Wilimowski. Dla mnie to właśnie jest sportowiec stulecia’ [Ernest Wilimowski. For me, this is the athlete of the century], Gazeta Wyborcza Katowice, November 12, 2018, https://katowice.wyborcza.pl/katowice/7,35024,24160762,ernest-wilimowski-dla-mnie-to-wlasnie-jest-sportowiec-stulecia.html?disableRedirects=true (accessed September 23, 2022).
82 Kibic, ‘Śląsk raportuje’ [Silesia reports], Przegląd Sportowy 5 (1945): 3.
83 Stefan Sieniarski, ‘80 lat polskiego piłkarstwa’ [80 years of Polish football], Życie Warszawy 140 (1974): 4.
84 Józef Hałys, Polska piłka nożna [Polish football], (Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975).
85 Paweł Czado, ‘Ernest Wilimowski tęsknił za Śląskiem’ [Ernest Wilimowski missed Silesia], Gazeta Wyborcza Katowice 121 (2007): 8.
86 Joachim Waloszek, ‘Perła jak Pele’ [Pearl like Pele], Gazeta Wyborcza Katowice 85, supplement Skarb Kibica 8 (1998): 2; Andrzej Gowarzewski, Encyklopedia piłkarskich mistrzostw świata [Encyclopedia of football world championships] (Warszawa: Sport i Turystyka, 1990).
87 Oonk, ‘Who May Represent the Country?’, 10556.
88 Simon Kuper, Ajax, The Dutch, The War: Football in Europe During the Second World War (London: Orion Publishing Co, 2011).
89 Wiatr, ‘…a bramki są dwie’, 26.
90 Wycliffe W. Simiyu Njororai, ‘Global and from Kenya’, Leisure/Loisir 34, no. 4 (2010): 44361.
91 Ferenc, ‘Football in occupied Poland’, 49.
92 Stefan Szczepłek, ‘O zakończonej karierze Miroslava Klose’ [About the ended career of Miroslav Klose], Rzeczpospolita, November 1, 2016, https://www.rp.pl/publicystyka/art3176271-stefan-szczeplek-o-zakonczonej-karierze-miroslava-klose (accessed May 29, 2023).
Additional information
Notes on contributors
Tomasz Bohdan
Tomasz Bohdan is a research and didactic employee of the Faculty of Physical Education and Physiotherapy at Opole University of Technology, Poland. He has a PhD of humanities in the field of history. His research interests focus on the history of sport, the history of sports media and the connections between sport and politics.
Agnieszka Połaniecka
Agnieszka Połaniecka is a research and teaching staff member at the Faculty of Economic Sciences, Koszalin University of Technology, direction of studies in Tourism and Recreation. She has a PhD of physical culture. Her interests and research work include the history of sports and physical culture in national and international dimensions.