Standing up to complexity: researching moral panics in social work

Abstract

Moral panics are central to social work policy and practice. Voluntary agencies and statutory bodies (including governments) create and sustain moral panics in order to raise awareness of, and win support for, their own understandings of social issues and problems. This is not a neutral enterprise; on the contrary, moral panics often have consequences that are negative, whether intended or unintended. Far from leading to greater social justice and a more equal society, they may reinforce stereotypes and lead to fearful, risk-averse practice. This paper discusses one such moral panic in 2013 that centred on the story of ‘Maria’, a Bulgarian Roma child living in Greece. The paper explores the meaning and use of the concept of moral panic before unpacking this case-study example in more detail. We argue that the moral panic over ‘Maria’ has much to tell us about ideas of welfare and protection, institutional racism and children and childhood, as well as the connections between ‘private troubles’ and ‘public issues’. We conclude that social work as a profession must stand up to complexity, and in doing so, be aware of its own role in relation to moral panics.

Οι ηθικοί πανικοί είναι κεντρικής σημασίας στην πρακτική και στρατηγική της κοινωνικής εργασίας. Οι μη κερδοσκοπικοί και κυβερνητικοί ϕορείς δημιουργούν και διατηρούν τους ηθικούς πανικούς με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν, να πέτυχουν την υποστήριξη και να ενισχύσουν την κατανόηση τους σχετικά με τα κοινωνικά θέματα και προβλήματα. Αυτό δεν είναι μια ουδέτερη διαδικασία, αντιθέτως, οι ηθικοί πανικοί πολύ συχνά, θελημένα ή αθέλητα, έχουν αρνητικές συνέπειες. Πολλές ϕορές οι ηθικοί πανικοί όχι μόνο δεν προωθούν τη κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα αλλά αναπαράγουν στερεότυπα και οδηγούν σε δειλές πρακτικές και πρακτικές απροθυμίας ανάληψης κινδύνου. Αυτό το άρθρο εξετάζει ένα τέτοιο ηθικό πανικό που έλαβε χώρα στην Ελλάδα το 2013 και επικεντρώνεται στην ιστορία της ‘Μαρίας’, ένα Ρoμά παιδί από την Βουλγαρία. Η δημοσίευση αυτή μελετά το νόημα και τη χρήση της έννοιας του ηθικού πανικού προτού αναλύσει την συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης. Στη μελέτη αυτή υποστηρίζεται ότι ο ηθικός πανικός που δημιουργήθηκε στην περίπτωση της ‘Μαρίας’ έχει πολλά να μας διδάξει όσον αϕορά αντιλήψεις σχετικά με την κοινωνική πρόνοια και την προστασία, το θεσμικό ρατσισμό, τα παιδιά και την παιδική ηλικία καθώς επίσης τις συνδέσεις μεταξύ των ‘προσωπικών προβλημάτων’ και των ‘δημοσίων ζητημάτων’. Συμπεραίνουμε ότι η κοινωνική εργασία ως επάγγελμα πρέπει να ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις της πολυπλοκότητας των ηθικών πανικών έχοντας επίγνωση του ρόλο της.

Keywords:

• child welfare
• critical perspectives
• human rights/social justice
• migration/immigration
• race/culture
• sociology/social theory

Keywords:

• Παιδική πρόνοια
• κριτική στάση
• ανθρώπινα δικαιώματα
• κοινωνική δικαιοσύνη
• μετανάστευση
• ϕυλή/κουλτούρα
• κοινωνιολογία/κοινωνική θεωρία

View correction statement:

Erratum

Acknowledgements

With thanks to the Economic and Social Research Council for sponsoring the original seminar series (ES/J021725/1) on moral panics (http://moralpanicseminars.wordpress.com) and also to Katerina Valenti MSW for the Greek translation of the abstract.

Disclosure statement

No potential conflict of interest was reported by the authors.

Notes on contributors

Viviene E. Cree is Professor of Social Work Studies at The University of Edinburgh. She is a qualified youth and community and social worker. She has carried out extensive research into social work history, the profession and children's services and has published widely. A recent book is Becoming a Social Worker: Global Narratives (2013) and Revisiting Moral Panics (2015).

Gary Clapton is a Senior Lecturer in Social Work at The University of Edinburgh. He specialises in adoption and fostering, child welfare and protection and fathers. His work includes Social Work with Fathers: Positive Practice (2013) and Revisiting Moral Panics (2015) and a number of papers directed to changing current policies and practices in Scotland.

Mark Smith is a Senior Lecturer and current Head of Social Work at The University of Edinburgh. He has an interest in abuse allegations made against care staff and is currently working on an ESRC-funded project centred on allegations against the former BBC disc jockey, Jimmy Savile. One of his recent books is Residential Child Care in Practice: Making a Difference (2013), written with Leon Fulcher and Peter Doran. See also Revisiting Moral Panics (2015).