Inventio Patriarcharum

Click to increase image sizeClick to decrease image size

Notes

1 = 190–191. 5 satis timide = 301, cf. 15.—opus] See the critical apparatus. 8 Cf. Marc. 15, 4: Vide in quantis te accusant. 9 Eccli. 5, 5: neque adicias peccatum super peccatum. 10–12 Ps. 49, 16–17. 13–14 Dan. 3, 15: quacumque hora.––Ezech. 33, 12. 16 and 18, 21–22; Is. 43, 25, Hebr. 10, 17. 14–15 (= 205–6) Ps. 72, 28 (77, 7): ponere in domino deo spem meam. 15 totis visceribus: Hieronymus in prophetas minores, Habacuc 2, 3, 14–16, CC 76A, p. 643, 937–938; Gregory the Great, Ep. 5, 44, CC 140, p. 331, 43–44 and Moralia in Iob 33, 5, 11, CC 143B, p. 1679, 20. 15 timide cf. 5. 301. 16 Marc. 7, 37. 17 Ezech. 2, 8; Ps. 80, 11. 18 Matth. 3, 9; Luc. 3, 8. 22–23 Philipp. l, 11: in gloriam et laudem dei. 23–24 Cf. 275.

1–27 om.B 1 Raritate (!) L spiritu sancto TL 4 videlicet DT², et add. L, om.T¹ fuerunt TL 5 timide temptavi] timui TL opus] an onus (Ps. 37, 5)? cf. 2.19. 7 tamen om. TL que] quod T 9 quantum L sit extollendum TL 10 peccatori D et ut vid. L, peccatorem T 11 Tu … 12 retrorsum om.L 15 visceribus DT², viribus T¹L mee timidus T², timidus mee T¹ 16 qui … loqui om.T et om.L qui DT², quod T¹L 17 ego om.T 18 tamen est dominus T, est deus tamen L et de T, de tantum L 19 igitur T quia] qui T 21 nobis L etiam] et T 23 sicut om.L inventoribus ipsis T viris scilicet TL

24 2 Tim. 2, 4: nemo militans deo … 25 Cf. 235.––Theodosio (II) imperatore (408–450) = 106–107. 28–29 Gen. 23, 2: in civitate Arbee, quae est Hebron. 30–36 (cf. 182–183) Gen. 48, 1 and 49, 1. 29–31, cf. 50, 24. 32 singulis singulas cf. 387. 37 conditum aromatibus: Gen. 50, 2 and 25; Ex. 13, 19 and Ios. 24, 32. 39–40 Ios. 14, 14–15. 41–44 I have been unable to trace this quotation. Maybe one should even print: in libro <De … > de creatione Ade dicens … 45–46 Cf. Hieronymus, Hebraicae quaestiones (Gen. 23, 2, cf. ad 28–29), CC 72, p. 28, 27–29: … dicitur arbee, hoc est quatuor, quia ibi Abraham et Isaac et Iacob conditus est et ipse princeps humani generis Adam, or Ep. 108, 11, CSEL 55, p. 319, 8–11: Chebron, haec est Chariatharbe, id est “oppidum virorum quattuor,” Abraham, Isaac et Iacob et Adam magni, quem ibi conditum … Hebraei autumant (I’m unaware of any variant reading sepulc(h)rum).

24 que] qui TL 25 etiam] et T factam T 27 patefaciam] Qui vi(vit) et reg(nat) add. L, qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen add. Riant (!) 28 Iudee om.T 29 alio nomine TB 30 Legitur … 38 suorum om.B 31 quia] quod TL 32 Ego om.TL 33 egredior TL 34 meis] nostris L 34–35 ab Ephron Etheo cum agro T 35 sepulture T Ibi … ibi] Ibi … ibique T¹, ibique … ibi L, ibique … ibique T² coniuge] sua add. TL 36 et Rebecca DT², cum Rebecca LT¹ Mortuo itaque] Mortuoque T², Mortuo T¹ fecerant L 40 maximus Adam TL De … 57 testatur om. B, cf. adn. ad 41–44. De] et T sanctus T 41 omnium om.L 42 assumptus est in paradisum TL 43 vallem T mortuus om.T

46–47 Gen. 4, 8 (vallis benedictionis: 2 Paral. 20, 26). 49–50 (cf. 313) Gen. 22, 17–18 and 26, 4. 58–59 Cf. 61. 329. 59–60 A cubitus being 1½ pes = 45 cm., these measures are: 8 m. 10 high, 42 m. 30 long, and 21 m. 60 wide. 61 Cf. 58–59. 329. 72 (cf. 59–60) Ca. 6 m. 30.

46 eadem om.TL 47 suum om.T 48 dominus T 49 alt. et om.T inquit om. TL 50 Hoc T ideo om.T sed tamen] si tamen T², sed satis T¹ 52 quidem et duplicem om.TL 53 enarrandum T 54 eius T beatos] bonos (cf. 165. 167) T 58 aspectu L 59 quadratis TLB, cf. 61. (cf. 329) impolitis T habens] Huius T 60 nonaginta IIII longitudinis om.TLB quadraginta (et add. B) novem TLB 61 similiter] scilicet T (cf. 59) quadratis TLB laudabiliter T 62 magna] maḡ (= magis) D firmiter om.TLB super illud om.D 64 inter] in T 65 non h. l. om.TL (tolli non possit T), haut B 66 sanctorum patriarcharum TLB, cf. 377. 67 piramidas] piramides TLB 68 sed] scilicet T 69 autem om.TLB sancti Isaac T

73 Cf. Gregory the Great, Ep. 5, 51, CC 140, p. 345, 3, and Hom.in Hiezech. 1, 11, CC 142, p. 176, 283: valde periculosum est … 73–74 ex veritate] Ioh. 18, 37; 1 Ioh. 2, 21 and 3, 19. 77–79 Ios. 21, 9–12. 80 Dignum cf. 173. 81 sacerdotes Levitici generis] Ios. 21, 10. 84 Act. 8, 1: Facta est autem in illa die persecutio magna. 87 Cf. Ier. 2, 15. 88–89 Ioh. 7, 13 and 19, 38: propter metum Iudaeorum. 90 propter deum (= 97.271): 1 Petr. 2, 13. 94–95 Luc. 1, 74–75: ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi in sanctitate et iustitia. 96–97 Iudith 8, 20: Exspectemus … consolationem eius. 97 propter deum = 90.

73 sed … 83 consedisse om.B 75 fuerit TL que est L 76 semper om.TL esse T 77 sacerdotibus TL 79 agrosque L quas T Caleph TL 81 Davitici (!) Riant 85 impios om.B Iudeos om.L nullus] nullum T possit T 88 habi¬tasset L, in ea habitaret B 89 de … 90 mererentur om.B 90 facti] sunt add. TL 92 se om.L 93 patie (sic) D, patriae T², patris T¹ L 95 liberarentur et (ut T¹) TL 96 multi om.TL 98 (114. 344) concilio D 99 episcopos] et add. T

102–103 = 241–242. I have found no such identification in any of the authors mentioned, neither in the original texts nor in Latin translations. 106 piissimo = 231.244. 106–107 Cf. 25. 107 Rom. 16, 16: ecclesiae Christi. 108 2 Macch. 3, 12: per universum mundum. 121–122 Iudith 9, 17: de tua misericordia praesumentem. 124 Luc. 6, 12: pernoctans in oratione.

102 civitas om.T ipsum autem] et (etiam L) ipse TL 103 affirmavit L et om.T 107–108 populi christiani T 108 fidelibus] Christi add. TL sermonis L 109 Sic T conglomerata L, cf. 376. 110 corpora inquirere TL 111 imperatoribus … satellitibus om.T diversi L 112 ipsorum] eorum B, episcoporum T 113 etiam] et T 116 ossa sacrosancta TL possent TL 117 mandans … 134 declarabunt om.B 120 eo tempore qui TL conturbaret T 121 pia … pia] pia … tua TL 122 posse om.D imperare T, corr. T² non om.L 123 se macerabat afflictionibus T¹, se afflictionibus macerabat T² 124–125 ubertim flebat T 127 sufficiebat L VII] sex TL

132 Ps. 77, 30: non sunt fraudati a desiderio suo. 135 1 Macch. 9, 39: apparatus multus. 137 1 Reg. 30, 21: salutavit eos pacifice; 1 Macch. 7, 29: salutaverunt se invicem pacifice. 139 Matth. 10, 16: estote simplices sicut columbae. 145 Cf. Act. 21, 14: Domini voluntas fiat (Matth. 6, 10). 147 Iudith 6, 19: suscepit eum in domum suam.––Matth. 27, 55: ministrantes ei. (= 297) Act. 28, 10: quae necessaria erant. 148 palos ferreos = 194. 149 Matth. 20, 1: conducere operarios. 150–151 Gen. 19, 11: percusserunt caecitate. Act. 9, 8: apertisque oculis nihil videbat.

128 beati et T¹, et beati T² Stephani prothomartyris TL 130 Helena TL 132 suo desiderio T, suo om.L 137 ipsum T 140 eis respondit T Gravissimum … requiritis om.TB 142 infra L 143 illis T 144 interim] in terra L humiliter om.T 146 enim om.L 147 que eis (ei T²) T² L 148 vero om.TL interim] enim T¹, autem T² paraverunt om.T sustollendum TL 149 mercedem L 152 qui et T, cum etiam L temptaverant T¹, temptaverunt T²

158–159 nichilominus … <non>operabatur] Ellipsis of a negation, cf. Stotz, Handbuch IV, 9, 98. 160 Dan. 6, 26: deus vivens et aeternus in saecula; Apoc. 1, 18: vivens in saecula saeculorum.—Ps. 71, 18 and 135, 4: qui facit mirabilia solus. 162 Ex. 1, 17: iuxta praeceptum regis. 164ff. Gen. 19, 3–24. 171 Cf. 412–413. 173 indignum cf. 80. 182–183 (cf. 30–36) Gen. 50, 23; Ex. 13, 5 and 11.

156 sic om.TL 157 evenerit T venerant om.L 159 in illis sua L, in illis om.T. Cf. adn. 159 Quod … 230 cum gaudio om.B 161 quantas DT², quantos L, quanta T¹ 163 patrociniis TL 164 dispariliter] displiceat T 165 Sodomis TL beato] bono T, cf. ad 54. 167. 165–166 angelis … Vallaverunt: sic distinxi cum DL, Angelis … vallaverunt T 167 (= 165) bonorum T nolebant T 169 et om.TL peccatis TL 170 fetore et orrore] horrore tantum TL 171 secum margaritam TL quod TL 172–173 Nec … est om.T² ut om.L sine causa puto T¹ 173 qui L deus viventibus T 174 condigna T 175 quandoque erat TL 177 itaque T quod … flentes et] quod tantus fuerat fletus T 178 pater] Presbiter T 181 que] quomodo T, quoniam L 182 fratribus] filiis T

184 Ex. 2, 23: post multum vero temporis. visitatis = 182. 185–186 Not Neapolis (Nablus) but Bethel: Iud. 1, 22–23. 188–189 1 Cor. 15, 58: scientes quod labor vester non est inanis in domino. 190–191 = 1. 194 palis ferreis = 148. 203 Matth. 2, 10. 205–206 = 14–15. 207–208 Matth. 28, 2 and Apoc. 11, 13. 209 Apoc. 19, 11.

183 fratribus meis T ergo om.TL 184 tempus D domino T 185 asportaverunt T Ioseph] et add. T 186 illuc ite TL diligenter eum T, eum om.L pater ais TL 189 dominus T¹, om.T² 190 humatum TL 190–191 vestra cogente me L, me om.T cogente] ego add. T 192 Neapolim om.T 193 ostensurum se TL 195 ut scilicet quod T¹, scilicet ut quod T² invenire possent TL aliquot TL 196 pene] fere TL dei miserante DT¹, miserante dei T²L 198 percussisset T 201 deum cum lacrimis T cito om.L 205 contristati DT¹, tristati T²L et] ut T suam om.TL 206 inde om.T¹, vas T² aliud etiam (et T) TL 208 quos T coruscatio lucis TL excluderet T 209 planete … visi sunt D, stelle … vise sunt L, septem stelle vise sunt de celo T

211–212 Gen. 45, 3: nimio terrore perterriti. 214–215 Act. 9, 7: stabant stupefacti, audientes quidem vocem (neminem autem videntes).––(cf. 225) Ier. 31, 15: Vox in excelso audita est. 219 Gen. 43, 23 (and passim): nolite timere. 220–221 Cf. Ps. 54, 19: Redimet in pace animam meam. 222 Ioh. 4, 10 and Act. 8, 20: donum dei. 223 Ephes. 5, 19: in psalmis et hymnis. 223–225 Cf. Text II, 153–154. 225 Cf. 214–215. 225–226 Luc. 24, 53: laudantes et benedicentes deum. 226 Matth. 9, 8 (cf. 385–386): qui dedit potestatem talem hominibus. 228 mundo] Cf. Deut. 12, 15: mundum, hoc est integrum et sine macula. 230 = 411–412. 231 piissimo = 106.244. 232 Cf. Deut. 10, 21: magnalia et terribilia. 232–233 Cf. 313.

210 in aere om.D aliquantulum L, aliquot T² 212 percussi T, om.L 213 recedente T etiam] et T ubi] ut TL 214 ecce om.TL 214–215 vox facta est de celo T 215 dicens om.T de] ad (sic) L 218 in orationem se T illis om.TL 219 minatus est michi dominus TL 219–220 deus vobis T 220–221 accipiat animam meam L 222 sed om.TL accipiemus donum dei TL 223 psalmis] ipsis T 224 fragrantia T, flagrancia L 225 in ipso TL 226 enim TL 227 mirabilis T 228–229 corpus commendans terre L 229 tradidit T viri om.TL 232 Quam … 244 temporis om.B 232 gaudens TL 233 sua basilica T

235 Cf. 25. 235–236 = 237. 237 = 235–236. 239(262) 2 Macch. 1, 24: (Domine) deus creator omnium (Ambrose,Hymn. 2, 1). 239–240 Cf. 278.409–410. 241–242 = 102–103. 244 piissimo = 231.106. 245 2 Macch. 1, 12: ebullire fecit de Perside eos qui pugnaverunt contra nos et sanctam civitatem. 245–246 1 Reg. 17, 2: direxerunt aciem … contra … 247 Ios. 19, 50: habitavitque in ea. 247–248 2 Cor. 5, 14: caritas … Christi. 251–252 3 Reg. 14, 21: in Ierusalem civitate quam elegit dominus. 258 = 346.

234 facta om.T², gesta T¹ 235–236 ut videbantur om.TL 236 relata TL 237 (= 400. 406) sanctorum patriarcharum TL 238 transgressis TL esse om.TL 240 exhibuit T 241 si om.TL 242 noluerunt L 244 iam dicto principe piissimo T, iam piissimo dicto principe L, (–246) Mortuo Theodosio imperatore piissimo venerunt Saraceni (sic), totam Iudeam obtinentes (cf. 251–252) B 245 populi christiani T 246 eorum om.L 247–248 quos … copulaverat] Christiani B, caritas artius copulaverat TL, (copulaverat caritas sibi (om.artius), ss. c, a, b =) caritas sibi copulaverat D 248 sancta om.T, loca sancta L (B) 249 qui] quia D 251 illam] eorum T 252 sacerdotesque L 257 et om.TL 258 quam] quod TL

262 = 239. 264 Peter of Narbonne. 269 Anno … regni Francorum] 1119, counted from the election of Godfrey of Bouillon, 23 July 1099. 270 Rainerius] See RRH 68 (a. 1112). 271 propter deum = 90. 271 ut … 272 videbatur] ut c. ind.! 273 Matth. 20, 28. 275 Is. 61, 6: sacerdotes domini vocabimini. Cf. 23–24. 278 Cf. 239–240. 409–410. 280 Ier. 37, 19: valeat deprecatio mea in conspectu tuo.

260 discalciatus L, discalceatus T et lotis om.B in eum T oratorium intus T 261 etiam] et T illud] illico T mirabiliter om.T 263 predictis incredulis DL et ex illis incredulis corr. T², incredulis illis predictis T¹ vel] ut T¹, et T² 265 etiam] et T 267 dominus T 268 sicut om.L 269 in om.T 270 Rainerius DB, Rainerus L, Raynerus T 271 et propter … 282 impetrassent om.B 271 apud se om.T 272 fungi prelatione TL sibi tamen subditorum T, sibi subditorum (om. tamen) L 274 domino T 275 erat L narratione T 276 predicti TL prenominati TL 278 dominum TL gemitibus (!) T 280 quantum] multum add. L valet TL 282 Quadam die mense Iunio B sicut … Regularium om.B 283 eiusdem (eius T²) ecclesie DT, ecclesie eiusdem L 284 devitans calorem TL in om.TL 285 ibi namque DT², ibi autem T¹, ibique L magnos om.T (B)

289 Gen. 19, 14: quasi ludens. 292 (cf. 59–60) 4 m. 95. 293–294 Cf. 340. 294 = 345. 297 = 147. 299–300 (= 366 and Text II, 70) Balduinus] See RRH 80. 90. 115. 120. 133. 134 and 164 (a. 1115–1136). 300 Eccli. 7, 16: laboriosa opera. 301 satis … timide = 5, cf. 15. 304 Cf. Zach. 4, 14: dominatori universae terrae. 305 Ps. 102, 3: qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis. 313 multarum gentium patres cf. 49–50. Cf. 232–233.

287 ideoque … 288 refrigeraretur om.B et Riant 289 intus minutos lapides T, minutos intus lapides L 290 ibi T 292 parvam] paratam L 294 autem om.TL 296 et expectantes] Expectantis, ss. que L, Exspectantibus (corr. AA SS) T 298 pene] fere T 300 Baldoini T, Baldewini L, cf. ad 366 301 forte om.T 302 peccata sua TL magis ac magis se (sese T¹) TL 307 nimia] intima T 308 os spelunce introitus D, os spelunce et introitus TL, spelunce introitus tantum B ut erant omnes TL 309 simul omnes T 310 qui T (B) primus] prior T 312 sors attulisset TL 313 suscipiens TL

316 2 Petr. l, 19: in caliginoso loco. 318 Cf. 330. 326–327 (cf. 59–60) According to the adopted text (= D), the corridor measured 90 cm. high by 12 m. 60 long by 45 cm. wide. 329 Cf. 58–59. 61. 330 Cf. 318. 338 = 409. 340 Cf. 293–294.

314 ingredi DT¹, progredi L, progredi posset ingredi sed progredi del.T² 316 enim] quippe TL intus se T 318 illud opus TL 319 ei nullus T 319–320 ad ingrediendum om.T 321 cepit om.T utrumque T, percutere utrumque parietem B 322 respicit ad occidentem L 323 sonantem L 326–327 duos habens altitudinis cubitos D, habens altitudinem (huius altitudinis T) cubitos XI (undecim L) TL, habens altitudinis cubitos decem B—viginti octo longitudinis (longitudinis viginti et octo B) DB, et XVII longitudinis TL—et unum latitudinis (latitudinis vero unum B) codd. omnes 328 dolore T 329 leva] parte add.TL 330 aderant] ad ss.m²D 332 accepto (= 320) T ut supra martello TL 333 et ante] trans T est] eos add.L (B) 334 quia illic] quatinus ibi T, quater (?) L, quantum gnaviter (!) Riant deberent TL 337 ferme DT¹B, fere T²L quam] quod TL 339 illic L

341 Ps. 118, 111: exultatio cordis mei. 345 Nonam = 294. 346 = 258. 356–357 Luc. 15, 8. 358 Tit. 1, 11: universas domos subverterunt. 361 Ioh. 15, 16 and 16, 23. 361–362 25 June. 362–363 1 Cor. 15, 10: abundantius illis omnibus laboravi. 364 = 405. 366 = 299–300. 368 Act. 10, 4: timore correptus.

342 rei geste TL dolens om.T 344 concilio D, cf. 98. 349 adhuc om.T 350 “lege illuc” AA SS 351 consideraret TL 352 cognoscere] agnoscere T studiose L 355 obnixius om.TL 357 everrit optime T cum textu biblico, evertit (cf. 358) DL 358 illud D, videlicet TL 359 munera deo offerentes accepta T in eius nomine TL 360 O vera] quia T 361 igitur om.L XVII° B 363 omnibus om.TL laboraverat TL usque ad finem L 364 (= 405) altissima T 366 (= 300) Baldoinus T, Baldewinus L illic corr. AA SS vel] aut T 367 secum] illuc (= 366) add.TL 368 quiescens D confestim L, confestit (sic) D, statim T 369 et] in add.T

371–372 1 Macch. 6, 13: tristitia magna. 372 26 June. 373 2 Paral. 11, 12: summa diligentia. 385 1 Macch. 13, 51: cum … hymnis et canticis. 385–386 Matth. 9, 8 (cf. 225–226): glorificaverunt deum. 387 Cf. 32. 388 2 Reg. 3, 24: quare dimisisti eum et … recessit? 389–390 27 June. 394 27 July. 395 Cf. Iob 20, 11: ossa eius … cum eo in pulvere dormient. 395–397 See Text II, 100–101.

371 foras T, foris corr. AA SS 372 iterum] item D 374 sui om.L intravit L 376 Dein T 378 aperuissēt D est om.T et om.L 379 ipsius] eiusdem T sacratissimum om.T 380 signatum TL, om.D, sed cf. II, 123: sancti Habrahe declaratur sepulcrum. filii sui (eius D) om.B 381 in una spelunca omnes L 383 beatorum] horum T 385 expectabant L animis exultantibus] laudantes (cf. Luc. 2, 20) T 386 sacrarum T, sanctorum LB 387 singillatim DT¹, sigillatim T²LB singulas om.LB 388 paraverat T, paraverant L 390 eorum] illorum T causa orationis illuc L, orationis caussa (sic, om. illuc] T¹, orationis gratia T² ad dexteram TL 392 sed] tunc add. L, tamen add.T igitur T lapidem illum] ibi unum lapidem TL 393 non sine caussa (sic) non T, pr. non del.T² 395 pulvere et om.TLB

404 6 October. 405 vocibus altissonis = 364. 407 Dan. 3, 26 and 52: Benedictus es, domine deus patrum nostrorum. 408 Matth. 11, 25 and Luc. 10, 21. 409 = 338. 409–410 Cf. 239–240 and 278. 411 = Text II, 47–48. 411–412 = 230. 412–413 Cf. 171. 417 Gen. 39, 19: nimium credulus (verbis coniugis).

396 aliquorum] antiquorum T 398 itaque L profectus est om.L 399 Gaurmundo D illuc D 400 sublimanda TL 402–403 Videns … delusum esse (esse delusum TL): Prior autem B 405 altissimis (cf. 364) T cantantibus L 406 (= 400.237) sanctorum patriarcharum TLB 407 ostendit] Hinc desinit B es om.T 408 a TL, om.D 410 alteri] alii TL 412 remearunt] Hinc desinunt TL: quae sequuntur solus D habet

1 Cf. 144. 4 Cf. 126. 4–5 Iac. 1, 17. 8 rerum quas prelibavimus] Apparently a reference to words missing from the first lines. 10 = 19. 11 Deut. 17, 20: neque declinet (cor) in partem dexteram vel sinistram; 1 Macch. 5, 46: non erat declinare ab ea dextera vel sinistra. 19 = 10. 23 obdormisset: apparently a rather frequent occurrence, cf. (48–49), 54 (= 68), 74, 84. 23–24 = 85. 25 (cf. 30) = 34–35.

1 Gloriossimorum 2 obumbrata coni. Kohler: obumbrantia (cf. 4 prefigurantia et 5 obumbratio): exciderunt quaedam, cf. adn. ad 8. ne correxi quociens] quare coni. Kohler 5 vicissituditis obumbratio. Anno Kohler 6 M°.C°.XX° correxi, M°.CC°.XX° codicem secutus Kohler 8 maniste 10 post parcium deletum est et (? esse?) 17 inspectis que a perfectis optaverat, corr. Kohler 18 ut quos Kohler: utque 22 et correxi 23 afflixus retinui, cf. affixus, et Stotz, Handbuch III, 182:9.

30 Cf. 25. 31 Gen. 17, 4–5 (Rom. 4, 16–17): erisque pater multarum gentium. Nec ultra vocabitur nomen tuum Abram, sed appellaberis Abraham, quia patrem multarum gentium constitui te. 34–35 = 25. 35 (cf. 66) Plautus, Aul. 629 (4, 4, 2): qui modo nusquam comparebas … 40 Cf. 102–103. 42 Cf. 129. 47 Terentius, Andria 114 (1, 1, 87): quid multis moror? 47–48 = 81 and Text I, 411. 48 Cf. l Cor. 7, 5: ut vacetis orationi (but see the critical apparatus!) 48–49 See the note to line 23. 54 See the note to line 23. 56 Cf. 135. 58 Ovid, Rem.amoris 120: difficiles aditus.

32 propensius correxi: perpensius 40 tamen … itineris in margine 43 commorationis correxi: commemorationis 46 qui (= affectus) correxi: quam (cf. ampliusque) 48 oratione correxi: orationi 49 hanelabat] ba ss. 54 intra c. abl. (“during”): ThLL 7, 2, 43:25–48, cf. Stotz, Handbuch IV, 9, 18:4. 58 reddit Kohler 59 eorundumque

60 venerabile testimonium (see the critical apparatus) … revelandum: cf. 1 Tim. 2, 6: testimonium temporibus suis; cf. 2 Thess. 2, 6: ut reveletur in suo tempore. Num. 23, 23 and 1 Tim. 2, 6: temporibus suis. 65 sortibus = sortilegiis: ‘tricks’. 65–66 Cf. 73. 66 Cf. 35. 68 = 54. 101. 70 (= 105–106 and 75–76) Luc. 2, 20: quae audierant et viderant. 70 Balduino] See Text I, 299–300 and 366. 71–72 In 1120 (line 6) Easter fell on 18 April. 73 Cf. 65–66. 74 See the note to line 23. 75–76 Cf. ad 70. 79 quibus … iussum fuerat] 56. 81 = 47–48. 82 9 June. 84 See the note to line 23. 85 = 23–24.

60 testimonium correxi: testamentum 73 superiora (cf.65–66) correxi: superiorum -74 visio inquiens correxi: inquiens visio 76 non] tamen (tn) 79 iussum correxi:

91–92 According to Kohler, “1’auteur … dans cette phrase un peu contournée, veut dire probablement ceci: “Quel langage, sinon celui de 1’ignorance, pourrait être tenu à celui qui viendrait contempler la prétendue découverte par le révélateur cherchant à excuser sa déconvenue?” That may have been the idea, but I consider the passage corrupt. 95 Ioh. 11, 38: … venit ad monumentum. Erat autem spelunca, et lapis superpositus erat ei.–– Cf. 98. 96 = 85. 98 (105. 120) Marc. 16, 4: revolutum lapidem, Luc. 24, 2: lapidem revolutum. 99 (cf. 110 = 126. 150) una: ‘in one and the same place,’ ‘together.’ 100–101 Cf. Text I, 395–397. 101 = 68. 102–103 Cf. 40. 103–104 = 95. 105–106 = 98 and 70. 110 (99) = 126. Act. 2, 47: collaudantes deum. 114 solutus, sc. lapis] Nominative absolute. 116 (cf. Terence, Eun. 314 (2, 3, 23): demissis umeris): tantum … a capite: ‘only by practically dislocating their shoulders.’

91 contumuliosos 91–92 Cf. adn. 95 spelonce sic 99 descensus] et add. cod. 100 indicium correxi: iudicium 105 revolunto 108 refici e reficit corr. cod. 109 intuens 112 ad modum correxi: admodum 113 In qua vix conieci: Inqua vis 114 mamoreus

120 = 98. 126 Cf. 4. 127–128 14 August. 129 Cf. 42. 133 contentu: ‘its contents’––apparently a newly formed substantive (cf. continere), cf. Stotz, Handbuch II, 6, 56: 1. 135 Cf. 56. 137 illibato] An extremely rare word (= infuso: ‘communicated,’ ‘imparted’), cf. Latham, Dictionary of Medieval Latin, p. 1211; cf. Stotz, Handbuch II, 6, 101. 137–138 (cf. 147–148) 6 October. 142 utrinque = 141–142 tam gentiles quam Christicole. 144 Cf. 1. 147–148 = 137–138. 148 mauseolis] See the critical apparatus.

119 et … contectam in margine 132 ditavit e dicavit corr. cod. 141 delata correxi (cf. prenotata): delato (delato ebron. Confluebant cod.) 144 post discrepat deletum est increpat 148 mauseolis (cf. 122) non corrigendum (cf. Stotz, Handbuch III, 296)!

150 = 99. 153–154 Cf. Text I, 223–225. 154 in presentia: ‘at/on hand,’ ‘on the spot:’ ThLL X, 2, col. 856, 52ff. (64–67).

149 cumpetentibus 152 ostensione correxi: ostensiones 154 preparantur correxi: prerantur (parantur sed coni. procurantur Kohler)