References
- 1960 . Op de drempel der sociologie Volgens de omschrijving zoals E. J. LEEMANS die geeft Nijmegen/Utrecht, bestudeert de sociologie de maatschappelijke werkelijkheid in zoverre deze het kenmerk heeft van een anoniem gestruktureerd gegeven dat een „contrainte sociale” uitoefent op het bewustzijn en de gedragingen van de mensen. Van een typische sociale aktiviteit die sociaal bevredigende strukturen schept, wordt niet gesproken. VAN DOORN en LAMMERS beginnen met onmiddellijk te stellen dat „sociaal” in de sociale wetenschap een heel andere betekenis heeft dan die er in het gewone leven aan gegeven wordt (Moderne Sociologie, Utrecht-Antwerpen, 1959, p. 17v). Voor hen wordt het objekt der sociologie gevormd door de betrekkingen tussen individuen en groepen voor zover zij enigszins stabiele strukturen vertonen (p. 20 en 24). Daarbij wekken zij de schijn dat het sociale slechts de vorm is van iets wat naar zijn inhoud kultureel is (vgl. p. 22v).
- Dat kan eventueel, zoals bij GURVITCH, het gemeenschapsleven juist als totaliteit zijn: „le phénomène social total”. Vaker is het slechts datgene wat vanuit een bepaald gezichtspunt oplicht: zoals de sociologie van DAHRENDORF die de mens slechts als „rolvertolker” beschouwt.
- 1917 . Grandfragen der Soziologie Dat doet de formele sociologie van SIMMEL en de Beziehungslehre van VON WIESE. Overigens blijkt uit zijn verhandeling over de „Geselligkeit” dat SIMMEL er niet aan ontkomen kan het sociale als inhoud van menselijk handelen te erkennen (Vgl. Georg SIMMEL, Berlin/Leipzig, pp. 50–71).
- Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre Daarom wijst Max WEBER een definitie van de sociologie als wetenschap van het sociale als een absurditeit van de hand (Vgl., Tübingen, 19512, p. 165v).
- 1957 . La vocation actuelle de la sociologie 15 Vgl. Georges GURVITCH, T. I, Paris
- Leerboek der sociologie De volgende passage in AENGENENT-HESKES, Leiden, 19317, (p. 377), is typisch voor deze gedachtengang: „Alle theoretische beginselen moeten hun toepassing vinden in een concrete maatschappij. En wanneer die maatschappij, zoals in onze dagen, geheel krank is, dan dient eerst de algemene toestand te worden gezuiverd, opdat de beginselen ten volle kunnen worden doorgevoerd. Door de tomeloze concurrentie onzer dagen bevinden zieh vele patroons, vooral onder de middenstanders, in een benarde toestand. Welnu, wanneer de algemene toestand abnormaal is, dan kunnen niet altijd in al hun gestrengheid de beginselen worden gehandhaafd…Wanneer eenmaal de maatschappij is hersteld op organische grondslag, kunnen de beginselen eerst hun volledige toepassing vinden”. De vraag wat moet gebeuren als dit niet mogelijk blijkt, komt niet ter sprake.
- 1962 . La sociologie face aux „problèmes sociaux” Voor een nadere uitwerking hiervan zij verwezen naar: Harry HOEFNAGELS, Desclée De Brouwer, 5e hoofdstuk.
- 1953 . De theorie van de klassenstrijd. Zie hierover nader: P. de BRUIN, in: Bijdragen (pp. 254–257.
- 1922 . De la division du travail social Dit wordt in de seminarie-sociologie aangevoeld waar men om een organische struktuur der gemeenschap vraagt. In de sociologie van DURKHEIM komt het naar voren waar de franse socioloog wijst op de noodzaak van een organisatie der beroepen om de leegte tussen het individu en de staatsgemeenschap op te vullen (Vgl. Emile DURKHEIM, „Quelques remarques sur les groupements professionnels”; Préface de la seconde édition, Paris, 4
- Het is niet toevallig dat de kleine groep (COOLEY) en het milieu (MAYO) ZO de aandacht der sociologen trekt. GURVITCH wijst er voortdurend op dat de erkenning van de eigen realiteit van de groep, tussen enerzijds de „formes de sociabilité” en anderzijds de „société globale”, slechts onderkend kan worden waar het individualistische denken overwonnen is.
- Vgl. B.W. 625.
- 1956 . Het sociaal probleem Vgl. P. DE BRUIN, Antwerpen/Amsterdam, pp. 53 en vv.