Roots of Physical Medicine, Physical Therapy, and Mechanotherapy in the Netherlands in the 19_th Century: A Disputed Area within the Healthcare Domain

References

• Licht S. History. In: Licht S, ed. Therapeutic Exercise. 2nd ed. Baltimore, MD: Waverly Press, 1965:426–471.
   Google Scholar
• Krusen FH. Physical Medicine: The Employment of Physical Agents for Diagnosis and Therapy. Philadelphia, PA: W.B. Saunders Company, 1947.
   Google Scholar
• Gritzer G, Arluke A. The Making of Rehabilitation: A Political Economy of Medical Specialization, 1890–1980. Berkeley, CA: University of California Press, 1985.
   Google Scholar
• Terlouw TJA. De Opkomst van het Heilgymnastisch Beroep in Nederland in de 19 de Eeuw. Over Zeldzame Amfibieën in een Kikkerland [Dutch for: The Rise of the Heilgymnastic Profession in the Netherlands in the 19th Century: On Rare Amphibians in a Country Full of Frogs]. Rotterdam, the Netherlands: Erasmus Publishing, 1991.
   Google Scholar
• Terlouw TJA. Niets dan een handlanger, in alles aan den genees- heer ondergeschikt. Wederwaardigheden van zich emanciperende heilgymnasten in Nederland eind negentiende eeuw. [Dutch for: No more than an assistant, in all things subjugated to the physician: Experiences of emancipating heilgymnasts in the Netherlands at the end of the 19th century]. Gewina 1994;17:235–253.
   PubMedGoogle Scholar
• Terlouw TJA. Vervolgd wegens onbevoegde uitoefening der genees- kunst: Hendrik Soeter, heilgymnast te Groningen. [Dutch for: Prosecuted for unlawful practice of medicine: Henrdrik Soeter, heilgymnast in Groningen]. Gewina 1995;18:1–24.
   PubMedGoogle Scholar
• Terlouw TJA. De opkomst van de heilgymnastiek. [Dutch for: The rise of heilgymnastics]. In: de Knecht-van Eekelen A, Wiegman N, eds. Om de Verdeling van de Zorg. Beroepsprof ilering in de Nederlandse Gezondheidszorg in de Negentiende Eeuw en Twintigste Eeuw. [Dutch for: On the Division of Care: Professional Profiles in Dutch Health Care in the Nineteenth Century and Twentieth Century]. Rotterdam, the Netherlands: Erasmus Publishing, 1996:263–279.
   Google Scholar
• Terlouw TJA. De opkomst en neergang van de Zander-Instituten rond 1900 in Nederland. [Dutch for: Rise and fall of the Zander Institutes around 1900 in the Netherlands]. Gewina 2004;27:135–158.
   PubMedGoogle Scholar
• Terlouw TJA, Juch A. Orthopaedie als kunde en als kunst. Orthope- den en heilgymnasten: concurerende beroepsgroepen, 1880 –1908. [Dutch for: Orthopaedics as a skill and an art. Orthopaedists and heilgymnasts: Competing professions, 1880–1908 ]. In: Terlouw TJA, ed. Geschiedenis van de Fysiotherapie Gezien door Andere Ogen. [Dutch for: History of Physical Therapy Seen with Other Eyes]. Amsterdam, the Netherlands: Aksant/SGF, 2004:67–108.
   Google Scholar
• Terlouw TJA, Juch A. In het belang der lijdende mensheid. Pogingen van de Nederlandsche Orthopaedische Vereeniging tot uitschakeling van de niet-medische concurrentie, 1908 –1942. [Dutch for: In the interest of suffering humanity: Attempts by the Dutch Orthopaedic Association to eliminate non-physician competition]. In: Terlouw TJA, ed. Geschiedenis van de fysiotherapie gezien door andere ogen. [Dutch for: History of Physical Therapy Seen with Other Eyes]. Amsterdam, the Netherlands: Aksant/SGF, 2004:109–172.
   Google Scholar
• Gleich L. Dr Gleich’s Physiatrische Schriften (1848 –1858). [German for: Dr. Gleich’s Discourse on Physical Medicine (1848–1858 )]. Munich, Germany: Franz, 1860.
   Google Scholar
• Rossbach MJ. Lehrbuch der physikalischen Heilmethoden. Erste Hälfte. [German for: Textbook of Physical Therapies. Part One]. Berlin, Germany: Verlag von August Hirschwald, 1881.
   Google Scholar
• Risse GB. The History of Therapeutics. In: Bynum WF, Nutton V, eds. Essays in the History of Therapeutics. Atlanta, GA: Rodopi, 1991.
   Google Scholar
• Van der Krogt TPWM. Professionalisering en Collectieve Macht. Een Conceptueel Kader. [Dutch for: Professionalization and Collective Power: A Conceptual Framework]. The Haag, the Netherlands: Vuga Uitgeverij, 1981.
   Google Scholar
• Bernett H. Die pädagogische Neugestaltung der bürgerlichen Leibesübungen durch die Philanthropen. Beiträge zur Lehre und Forschung der Leibeserziehung. [German: The Pedagogical Metamorphosis of Civilian Physical Exercise by the Philantropists: Contribution to the Theory and Research into Physical Education]. Schorndorf, Germany: Verlag Karl Hofman, 1971.
   Google Scholar
• GutsMuths JCF. Gymnastik für die Jugend. [German: Physical Education for Youth]. Schnepfenthal, Germany:1793. [Reprint Frankfurt/ Main: Wilhelm Limpert Verlag, 1970. ]
   Google Scholar
• McIntosch P. Physical Education in England since 1800. London, UK: G. Bell & Sons Ltd, 1974.
   Google Scholar
• Jahn FL. Deutsches Volksthum. [German for: German Folklore]. Lubeck, Germany: Niemann, 1810.
   Google Scholar
• Jahn FL, Eiselen EWB. Die Deutsche Turnkunst. [German for: The German Gymnastics]. Berlin, Germany: 1816.
   Google Scholar
• Jahn FL. Turnbuch für die Söhne des Vaterlands. [German for: Gymnastics Book for Sons of the Fatherland]. Berlin, Germany: 1817.
   Google Scholar
• Spiesz A. Lehre der Turnkunst. [German for: Theory of Gymnastics]. Basel, Switzerland: 1840 –1846.
   Google Scholar
• Delaive O. Proeve van Apologetische Schriften van ’t Turndom. [ Dutch for: Thesis on the Justifications for Gymnastics]. Antwerp, Belgium: 1934.
   Google Scholar
• Maszmann HF. P.H. Ling’s Schriften über Leibesübungen. [German for: P.H. Ling’s Writings on Corporal Exrcise]. Magdeburg, Germany: Heinrichshofen’sche Buchhandlung, 1847.
   Google Scholar
• Wagenaar RC. De Natuurfilosofische gymnastiekleer van Per Henrik Ling. [Dutch for: The Natural-Philosophical Approach Gymnastics by Per Henrik Ling]. Amsterdam, the Netherlands: Vrije Universiteit, 1985.
   Google Scholar
• Westerblad CA. Ling. The Founder of Swedish Gymnastics. His Life, His Work and His Importance. London, UK: Sampson Low, Marston & Co. Limited, 1909.
   Google Scholar
• Van Geuns J. Volledig leerstelsel van Kunstmatige Ligchaams-Oefe-ningen, eene Bijdrage tot de Opvoeding der Jeugd, Gevolgd naar het Hoogduitsch van J.C.F. Gutsmuths. Eerste Deel. [Dutch for: Complete System of Artificial Body Exercises, a Contribution to Raising Our Youth. Translated from the German Version of J.C.F. Gutsmuths. Part One]. Leyden/Haarlem, the Netherlands: Du Mortier en Loosjes, 1806, 1812.
   Google Scholar
• Mijnhardt, W. Tot Heil van ‘t Mensdom. Culturele Genootschappen in Nederland 1750 en 1815. [Dutch for: For the Benefit of Mankind: Cultural Societies in the Netherlands 1750 and 1815]. Amsterdam, the Netherlands: Rodopi, 1988.
   Google Scholar
• Verdoorn JA. Het Gezondheidswezen te Amsterdam in de 19e Eeuw. [Dutch for: Health Care in Amsterdam in the 19 th Century]. Nijmegen, the Netherlands: Sun, 1981.
   Google Scholar
• Ueberhorst H. Geschichte der Leibesübungen. Band 3/1. Leibesübungen und Sport in Deutschland von den Anfängen bis zum Ersten Weltkrieg. [German for: History of Physical Exercise. Volume 3/1. Corporal Exercise and Sport in Germany from the Beginning until the First World War]. Berlin/Munich/Frankfurt, Germany: Verlag Bartels & Wernitz KG, 1980.
   Google Scholar
• Kostelijk PJ. Dr. Johann Georg Mezger —1838 –1909—en zijn Tijd. [Dutch for: Dr. Johann Georg Mezger—1838–1909 and His Time]. Leiden, the Netherlands: Universitaire Pers, 1971.
   Google Scholar
• Boer W. De geschiedenis van de lichamelijke opvoeding in Nederland. [Dutch for: The History of Physical Education in the Netherlands]. In: Van Schagen KH, ed. De lichamelijke opvoeding in de laatste drie eeuwen. Haar ontwikkeling, doel en stelselmatige toepassing. Deel I. [Dutch for: Physical Education in the last Three Centuries: Development, Goal, and Systematic Implementation. Part I]. Rotterdam, the Netherlands: Nijgh & Van Ditmar, 1926.
   Google Scholar
• Kugel J. Geschiedenis van de gymnastiek. [Dutch for: History of Gymnastics]. Haarlem, the Netherlands: De Vrieseborch, 1973:187.
   Google Scholar
• Kramer JP, Kugel J. Geschiedenis van de lichamelijke opvoeding in Nederland. 5th ed. [Dutch for: The History of Physical Education in the Netherlands. 5th ed.]. W.pl.: Jan Luiting Fonds, Studie-en Publi- catiefonds van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Leraren en Onderwijzers in de Lichamelijke Opvoeding, 1974.
   Google Scholar
• Kramer JP, Lommen N., Geschiedenis van de Lichamelijke Opvoe-ding in Nederland. [Dutch for: The History of Physical Education in the Netherlands]. W.pl.: Jan Luiting Fonds, Studie-en Publicatiefonds van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Leraren en Onder- wijzers in de Lichamelijke Opvoeding, 1987.
   Google Scholar
• Rijkens RG, Praktische Handleiding voor Kunstmatige Ligchaams-Oefeningen, ten Dienste van Huisgezinnen en Verschillende Inrig-tingen voor Onderwijs en Opvoeding. [Dutch for: Practical Manual for Artificial Physical Exercise for Families and Educational Institutions]. Groningen, the Netherlands: J. Oomkens, 1843.
   Google Scholar
• Houwaart ES. De Hygiënisten. Artsen, Staat & Volksgezondheid in Nederland 1840–1890. [Dutch for: The hygienists. Physicians, State, and Public Health in the Netherlands 1840–1890 ]. Groningen, the Netherlands: Historische Uitgeverij, 1991.
   Google Scholar
• Bosman Tresling J. Mededeelingen betreffende de Kinesitherapie. [Dutch for: Discourse on Kinesitherapy]. Nieuw Praktisch Tijdschrift voor de Geneeskunde in al Haren Omvang 1849;28:389–424.
   Google Scholar
• Georgii CA. Kinésithérapie, ou Traitement des Maladies par le Mouvement selon la Méthode de Ling. [French for: Kinesitherapy or Treatment of Disease by Movement according to the Ling System]. Paris, France: 1847.
   Google Scholar
• Rothstein H. Die Gymnastik nach dem System des Schwedischen Gymnasiarchen P.H. Ling. [German for: Gymnastics according to the System of the Swedish Gymnastic Educator P.H. Ling]. Berlin, Germany: G. Bernstein, 1848 –1854.
   Google Scholar
• Bosman Tresling J. Nieuwe mededeelingen betreffende de Kine- sitherapie. [Dutch for: New Discourse on Kinesitherapy]. Nieuw Praktisch Tijdschrift voor Geneeskunde in al haren omvang 1852; 31:617–647.
   Google Scholar
• Huber CUJ. Over het nut der gymnastische oefeningen, in het bij- zonder voor doofstommen. [Dutch for: On the utility of gymnastic exercises, specifically for the deaf-mute]. Nieuw Prakisch Tijdschrift voor Geneeskunde in al haren omvang 1852;31:165–174.
   Google Scholar
• Van Cappelle H. De Kinesitherapie. Rapport namens de commissie voor speciele pathologie en therapie, voorgedragen in de vergade- ring van den Geneeskundigen Kring te Amsterdam, den 29 Augustus 1853. [Dutch for: The kinesitherapy. Report for the commission on specific pathology and therapy, presented at the meeting of the Medical Association in Amsterdam, August 29, 1853]. Nederlandsch Weekblad voor Geneeskundigen 1853;3: 411–415, 421–424.
   Google Scholar
• De Gruijter CAJ. Verslag van eenige gevallen, waarop de geneeskun- dige gymnastiek met voordeel toegepast is. [Dutch for: Report on a few cases where medical gymnastics were of benefit]. Geneeskundige Courant 1858;12: nr.49.
   Google Scholar
• Mezger JG. De Behandeling van Distorsio Pedis met Fricties. [Dutch for: Treatment of Ankle Distorsion with Friction Massage]. Amsterdam, the Netherlands: C. van Helden, 1868.
   Google Scholar
• Haneveld GT. Geschiedenis van de Fysiotherapie. [Dutch for: The History of Physical Therapy]. Lochem, the Netherlands: Uitgevers- maatschappij De Tijdstroom BV, 1979.
   Google Scholar
• Baart de la Faille JM. Inrichtingen voor mechano-therapie in Nederland.[Dutch for: Institutions for Mechanotherapy in the Netherlands]. In: Alers C, ed. De ziekenverpleging en de zorg voor de openbare gezondheid in de laatste 50 jaren. Artikelen geschreven voor den Catalogus der Historisch-Geneeskundige Tentoonstelling te Arnhem, Juli 1899. [Dutch for: Nursing and Public Health Care in the Last 50 Years: Articles Written for the Catalogue of the Medical History Exhibition in Arnhem, July 1899]. Amsterdam, the Netherlands: F. van Rossen, 1899; 130–134.
   Google Scholar
• Berichten. [Dutch for: Communications]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1874;10: I,271.
   Google Scholar
• Dusseau JL. De gymnastiek in hare toepassing op de geneeskunde. [Dutch for: Gymnastics and its applications in medicine]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1858;2:1–8.
   Google Scholar
• Wet van den 13den Augustus 1857, op het lager onderwijs. [Dutch for: Law of August 13, 1857 concerning primary school education]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1857: nr.103.
   Google Scholar
• Wet van den 2den Mei 1863, houdende regeling van het middelbaar onderwijs. [Dutch for: Law of May 2, 1863 concerning organization of secondary school education]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1863: nr.50.
   Google Scholar
• Wet van den 28sten April 1876, tot regeling van het hooger onderwijs. [Dutch for: Law of April 28, 1876 concerning organization of higher education]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1876: nr.102.
   Google Scholar
• Wet van den 1sten Junij 1865, regelende het geneeskundig Staatstoe- zigt. [Dutch for: Law of June 1, 1865 regulating the Health Inspectorate]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1865: nr.58.
   Google Scholar
• Wet van den 1sten Junij 1865, regelende de voorwaarden tot verkrij- ging der bevoegdheid van geneeskundige, apotheker, hulpapotheker, leerling-apotheker en vroedvrouw. [Dutch for: Law of June 1, 1865 regulating the conditions for licensure of physician, pharmacist, as- sistant-pharmacist, and midwife]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1865: nr.59.
   Google Scholar
• Wet van den 1sten Junij 1865, regelende de uitoefening der genees- kunst. [Dutch for: Law of June 1, 1865 regulating the practise of medicine]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1865: nr.60.
   Google Scholar
• Wet van den 1sten Junij 1865, regelende de uitoefening der artsenij- bereidkunst. [Dutch for: Law of June 1, 1865 regulating the prepar- tion of medications]. Staatsblad van het Koningrijk der Nederlanden 1865: nr.61.
   Google Scholar
• Klinkert JJ. Verloskundigen en Artsen. Verleden en Heden van Enkele Professionele Beroepen in de Gezondheidszorg. [Dutch for: Midwives and Physicians: Past and Present of Some Health Care Professions]. Alphen a/d Rijn, the Netherlands: Stafleu’s wetenschappelijke uitge- verij B.V., 1980.
   Google Scholar
• Van der Mijn WB. Beroepenwetgeving in de Gezondheidszorg. [Dutch for: Professional Legislation in Health Care]. Deventer, the Netherlands: Kluwer, 1982.
   Google Scholar
• Schoondermark Jr. J. Advertisement. Geneeskundige Courant 1886;40: nr.51.
   Google Scholar
• Bullerdieck E. Eerste verslag omtrent de Inrigting voor Geneeskundige Gymnastiek te Rotterdam, Voorafgegaan door eene Korte Beschouwing, Voornamelijk over de Geneeskundige en Paedagogische Gymnastiek. [Dutch for: First Report on the Institution for Medical Gymnastics in Rotterdam, Preceded by a Short Review, Mostly on Medical and Paedagogical Gymnastics]. Rotterdam, the Netherlands: M. Wijt & Zonen, 1863.
   Google Scholar
• Milo Jr. JG. De Heilgymnastiek en Hare Toepassing ter Voorkoming, Genezing en Beteugeling van Lichaamsmisvormingen en Andere Chronische Ziekten. [Dutch for: Heilgymnastics and Its Application for Prevention, Cure, and Control of Bodily Malformation and Other Chronic Diseases]. Rotterdam, the Netherlands: J. van Weezenbeek, 1877.
   Google Scholar
• Allebé GAN. Berichten. [Dutch for: Communications]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1875;11: I,130–132.
   Google Scholar
• Snellen, H. Onderwijs en Beoefening der Gymnastiek; Acht Stellingen. [Dutch for: Education and Practice of Gymnastics: Eight Premises]. Utrecht, the Netherlands: 1875.
   Google Scholar
• Korteweg JA. Review of Die massage und ihre Verwerthung in den verschiedenen Disciplinen der praktischen Medicin by Dr. Albert Reibmayr. [German for: Review of massage and its application in various disciplines within clinical medicine by Dr. Albert Reibmayr]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1883;19: I,682–683.
   Google Scholar
• Korteweg JA. De orthopaedie als wetenschap. [Dutch for: Orthopaedics as science]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1883;19: I,885–889.
   Google Scholar
• Van Iterson JAz. JE. De verhouding der orthopaedie tot de weten- schap, de kunst en de maatschappij. [Dutch for: Relation of orthopaedics to science, art, and society]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1884;20:753–64.
   Google Scholar
• Één wetenschap. [Dutch for: One science]. Geneeskundige Courant 1876;30: nrs.1 and 2
   Google Scholar
• Van Iterson JAz. JE. Openingsrede van de acht-en-dertigste algemeene vergadering der Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Ge- neeskunst, gehouden te Winschoten, den 4den Juli 1887. [Dutch for: Keynote speech of the 38th general meeting of the Dutch Association for the Promotion of Medicine held in Winschoten, July 4, 1887]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1887;23: II,31–35.
   Google Scholar
• De massage in de chirurgie. [Dutch for: Massage as a component of surgery]. Geneeskundige Courant 1876;30: nrs.31 and 32.
   Google Scholar
• Tilanus CD. Over mechano-therapie. [Dutch for: On mechanotherapy]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1889; 25: I,749–761.
   Google Scholar
• Guye AAG. Onderwerpen ter behandeling in de negen-en-dertigste algemeene vergadering van de Nederlandsche Maatschappij tot be- vordering der Geneeskunst, welke gehouden zal worden te Nijmegen op Maandag en Dinsdag 2 en 3 Juli 1888. [Dutch for: Issues for discussion at the 39th general meeting of the Dutch Association for the Promotion of Medicine to be held in Nijmegen, Monday and Tuesday July 2 and 3, 1888]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1888;24: I,333–345.
   Google Scholar
• Guye AAG. Handelingen van de negen-en-dertigste algemeene ver- gadering van de Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, gehouden te Nijmegen op Maandag en Dinsdag 2 en 3 Juli 1888. [Dutch for: Proceedings of the 39th general meeting of the Dutch Association for the Promotion of Medicine held in Nijmegen, Monday and Tuesday July 2 and 3, 1888]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1888;24: II,129–150.
   Google Scholar
• Pekelharing CA, Guye AAG. Aan de afdeelingen en Leden. [Dutch for: To the departments and members]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1888;24: II,437.
   Google Scholar
• Van Dijk GA. Heilgymnastiek. [Dutch for: Heilgymnastics]. Olympia 1890 /1891;5: nr.11.
   Google Scholar
• Kok Ch. F. Verslag van de XIIIde Jaarlijksche Algemeene Vergadering, Gehouden op Zondag 18 December 1881 in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht. [Dutch for: Proceedings of the 13th Yearly Annual Meeting Held on Sunday December 18, 1881 in the Building for Arts and Sciences in Utrecht]. Amsterdam, the Netherlands: Uitgave Nederlandsch Gymnastiek Verbond, 1882:31.
   Google Scholar
• Berichten. [Dutch for: Communications]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1886;22: I,667.
   Google Scholar
• Uittreksel uit het Verslag der Commissie in 1879 belast met het exa- mineeren van hen, die eene akte van bekwaamheid verlangden tot het geven van middelbaar onderwijs in de gymnastiek. [Dutch for: Abstract of the report of the commission in 1879 charged with the examination of those desiring a license as secondary school physical education teachers]. Volksheil 1880;8:107–108.
   Google Scholar
• Verslag der Examen-Commissie. [Dutch for: Report of the examination commission]. De Turnvriend 1883;3:133–136.
   Google Scholar
• Vestdijk S. De gymnastiek in Nederland Zoo Als Zij Is en Wezen Moest. [Dutch for: Gymnastics in the Netherlands As It Is and Should Be]. Haarlem, the Netherlands: W.J. Kat, 1864.
   Google Scholar
• De geneeskundige gymnastiek aan het Centraal-Instituut te Stockholm, door Dr. v.d. Busch. [Dutch for: Medical gymnastics at the Central institute in Stockholm, by Dr. V.d. Busch]. Geneeskundige Courant 1865;19: nrs.42, 43, 44.
   Google Scholar
• Croesen FG. No title. Volksheil 1878;6:169–171.
   Google Scholar
• Snellen H. Heelkundige gymnastiek. [Dutch for: Medical gymnastics]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1878;14: I,61–63.
   Google Scholar
• Een zeer merkwaardig vertoog. [Dutch for: A most curious line of reasoning]. Volksheil 1878;6:403–405.
   Google Scholar
• Vereeniging van gymnastiek-onderwijzers in Nederland. [Dutch for: Association of gymnastsics teachers in the Netherlands]. Volksheil 1885;13:136–137.
   Google Scholar
• Croesen F.G., Volksgezondheid en gymnastiek. [Dutch for: Public health and gymnastics]. Volksheil 1875;3:98–104 and 111–116.
   Google Scholar
• Vereeniging van gymnastiek-onderwijzers in Nederland. [Dutch for: Association of gymnastics teachers in the Netherlands]. Volksheil 1885;13:136–137.
   Google Scholar
• Een nieuw Examen-Programma M.O. [Dutch for: A new examination program for secondary school education]. De Turnvriend 1886;6:416–420.
   Google Scholar
• Een nieuw Examen-Programma M.O. [Dutch for: A new examination program for secondary school education]. De Turnvriend 1887;7:4–6.
   Google Scholar
• Rapport eener commissie, benoemd door den geneeskundigen Raad van Z.-Holland, om onderzoek te doen naar de opleiding van onder- wijzers in gymnastiek. [Dutch for: Report of a commission appointed by the Medical Board to study the education of physical education teachers]. Hygieia 1875;2: nr.18.
   Google Scholar
• Provinciale Overijsselsche Courant 1885; nr.252.
   Google Scholar
• Mullers Jr. GJ. Behandeling bij Verlamming. [Dutch for; Treatment of paralysis]. De Turnvriend 1885;5:448–449.
   Google Scholar
• Clemens AL. Brieven. [Dutch for: letters]. De Turnvriend 1885; 5:415–417.
   Google Scholar
• Uittreksel uit het Verslag der Commissie in 1879 belast met het exa- mineeren van hen, die eene akte van bekwaamheid verlangden tot het geven van middelbaar onderwijs in de gymnastiek. [Dutch for: Abstract of the report of the commission in 1879 charged with the examination of those desiring a license as secondary school physical education teachers]. Volksheil 1880;8:107–108.
   Google Scholar
• Lubach D. Gymnastiek. [Dutch for: Gymnastics]. De Gezondheid 1880;4:3–8.
   Google Scholar
• Croesen FG. De toestand van het onderwijs in de gymnastiek in Nederland. [Dutch for: The state of gymnastics education in the Netherlands]. De Gezondheid 1880;4:106–119.
   Google Scholar
• Disse JSG. De Gymnastiek op Hoogere Burgerscholen bij overgang- sen eindexamens. [Dutch for: Gymnastics at year-end and final exams in secondary school]. Olympia 1887 /1888;2: nr.49.
   Google Scholar
• Edelman H. Nog eens de Gymnastiek op H. B.S. bij overgangs- en eind- examens, enz. enz. [Dutch for: Again gymnastics at year-end and final exams in secondary school, etc., etc.]. Olympia 1887 /1888;2: nr.52.
   Google Scholar
• Vergadering der Geldersche Gymnastiek Onderwijzers-Vereeniging te Wageningen op 24 Juli 1875. [Dutch for: Meeting of the Geldersche Gymnastics Teachers Association in Wageningen on July 24, 1875]. Volksheil 1875;3:231–233.
   Google Scholar
• Disse JSG. De Gymnastiek op Hoogere Burgerscholen bij overgang- sen eindexamens. [Dutch for: Gymnastics at year-end and final exams in secondary school]. Olympia 1887 /1888;2: nr.49.
   Google Scholar
• Labberté LD. De bezoldiging der gymnastiekleeraren en gymnastiek- onderwijzers. [Dutch for: Salaries of primary and seconday school physical education teachers]. Olympia 1893 /1894;8: nr.14 and 15.
   Google Scholar
• Binnenland. [Dutch for: Interior]. Maandschrift gewijd aan de Heilgymnastiek 1895;5:96.
   Google Scholar
• Bergink H. C.P. Pous Koolhaas (1831–1893), voorloper van de Haagse schoolartsen. [Dutch for: Bergink H. C.P. Pous Koolhaas (1831–1893), predecessor to school physicians in the Hague]. Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde 1966; 44:324–326.
   Google Scholar
• Verslag aan den Koning van de Bevindingen en Handelingen van het Geneeskundig Staatstoezigt in het Jaar 1871. [Dutch for: Report to the King of Findings and Actions of the Health Inspectorate in the Year 1871]. The Hague, the Netherlands: Van Weelden en Minge- len, 1871:26. And: 1872:247; 1874:18–19; 1875:17–18, 250–251 and 297; 1876:23–25 and 347; 1877:15–17, 19, 22, 25, 28, 337 and 339; 1878:16; 1881:21 and 296; 1882:12, 14–15, 17, 18–21; 1883:19, 298, 301 and 303; 1884:24; 1887:292; 1888:286–287; 1889:28–29, 31–33, 35, 39 and 285–287.
   Google Scholar
• Heyn AC. Beknopt overzicht van de geschiedenis, stelsels, methoden en aesthetische stroomingen der lichaamsoefeningen. IV. De ontwik-keling van de gymnastiek in Nederland. [Dutch for: Limited Review of History, Systems, Methods, and Aesthetic Systems of Physical Exercise. IV. The Development of Gymnastics in the Netherlands]. Amsterdam, the Netherlands: D.B. Centen’s uitgevers-maatschappij, 1932: 22–23.
   Google Scholar
• Verslag der jaarlijksche vergadering der Vereeniging van Gymnastiek- Onderwijzers in Nederland. [Dutch for: Report of the yearly meeting of the association of gymnastics teachers in the Netherlands]. Volksheil 1880;8:252–253.
   Google Scholar
• Een nieuw Examen-Programma M.O. [Dutch for: A new examination program for secondary school education]. De Turnvriend 1887;7:4–6.
   Google Scholar
• Schriftelijk Examen-werk. [Dutch for: Written Examinations]. De Turnvriend 1886;6:425–426.
   Google Scholar
• Hengevelt WH. Een nieuw Examen-programma M. O. [Dutch for: A new examination program for secondary school education]. De Turnvriend 1887;7:36–41.
   Google Scholar
• Snel HH. Mijn streven en wenschen. Grondbegrippen der gymnastiek en eene bijdrage tot hare geschiedenis in Nederland. [Dutch for: My Aims and Desires: Primary Principles of Gymnastics and a Contribution to Its History in the Netherlands]. The Hague, the Netherlands: M.J. Visser, 1866.
   Google Scholar
• De hygiëne en de gymnastiek in de Tweede Kamer. [Dutch for: Hygiene and gymnastics in parliament]. Schat der Gezondheid 1863;6:218–231.
   Google Scholar
• Verslag aan den Koning van de Bevindingen en Handelingen van het Geneeskundig Staatstoezigt in het jaar 1877. ’ [Dutch for: Report to the King of Findings and Actions of the Health Inspectorate in the Year 1877]. The Hague, the Netherlands: Van Weelden en Mingelen, 1877:374.
   Google Scholar
• Van Tijn Th., Het sociale leven in Nederland 1875 –1895. [Dutch for: Social life in the Netherlands 1875–1895 ]. In: Boogman JC, Tamse C, De Jonge JA, et al. Geschiedenis van het moderne Nederland. [Dutch for: History of Modern Times Netherlands]. Houten, the Netherlands: De Haan, 1988:193–227.
   Google Scholar
• Archives of the Royal Dutch for Society for Physiotherapy (KNGF- OA), Toeg.nr. 4, Inv.nr. 1889 0700.
   Google Scholar
• Minkman E. Utrecht. Vergadering van het Genootschap voor Heil- gymnastiek. [Dutch for Meetings of the Association for Heilgymnas- tics]. Olympia 1888 /1889;3: nr.50 and 51.
   Google Scholar
• Reijs Jr. JH. Ter Herinnering. [Dutch for: Remembrances]. Maandschrift gewijd aan de Heilgymnastiek 1899;9:107–112.
   Google Scholar
• Reijs Jr. JH. 10-jarig overzicht van het Genootschap ter beoefening van de Heilgymnastiek in Nederland. [Dutch for: 10-year review of the Society for Practising Heilgymnastics in the Netherlands]. Maandschrift gewijd aan de Heilgymnastiek 1899;9:157–177.
   Google Scholar
• KNGF-OA, Toeg.nr. 2, Inv.nr. 1 and 2.
   Google Scholar
• Berichten. [Dutch for: Communications]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1889;25: II,367.
   Google Scholar
• Berichten. [Dutch for: Communications]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1889;25: II,481–482.
   Google Scholar
• Berichten. [Dutch for: Communications]. Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 1889;25: II,571.
   Google Scholar
• Eerste Uitvoeringsbesluit van den Secretaris-Generaal van het Departement van Sociale Zaken tot uitvoering van zijn besluit van 6 mei 1942 (Nederlandsche Staatscourant van 6 mei 1942, nr. 87) betreffende de paramedische bedrijven. [Dutch for: First Executive Decision of the Secretary-General of the Department of Social Affairs with regard to implementation of his decision dated May 6, 1942 with regard to the paramedical professions]. Nederlandsche Staatscourant 31 August 1942, nr. 168.
   Google Scholar
• Ottosson A., Sjukgymnasten – Vart Tog Han Vägen? Göteborg, Sweden: Anders Ottosson/Historiska institutionen, Göteborgs Universitet, 2005.
   Google Scholar