Late Middle Palaeolithic occupations in Ciemna Cave, southern Poland

References

• Bárta, J. 1966. “Mittelpaläolithische Besiedlung des Burgberges und der Höhle Prepoštská jaskynka in Bojnice,” in J. Barta, ed., Einige beachtenswerte paläolitische Fundstellen in der Westslowakei. VIIe Congrès international des sciences préhistoriques et protohiostoriques Tchécoslovaquie 1966, excursion en Slovaquie. Nitra: Archeologicky ústav SAV and Okresne múseum v Nitre, 10–22.
   Google Scholar
• Bordes, F. 1961. Typologie du Paléolithique ancien et moyen. Bordeaux: Delmas.
   Google Scholar
• Bonch-Osmolovskii, G. 1934. “Itogi izucheniia krymskogo paleolita,” Mezhdunarodnoi konferentsii Assotsiiatsii po izucheniiu chetvertichnogo perioda Evropy: trudy II konferentsii. Vol. 5. Moskva: Nauchnaja auchno—tekhnicheskiy geologorazvedochnykh Gosudarstvennyy Redaktsiya, 114–183.
   Google Scholar
• Bosinski, G. 1967. Die mittelpaläolithischen Funde im Westlichen Mitteleuropa. Fundamenta. Monographien zur Urgeschichte A/4. Köln: Böhlau.
   Google Scholar
• Bosinski, G., and J. Kulick. 1973. “Der mittelpaläolithische Fundplatz Buhlen, Kr. Waldeck. Vorbericht über die Grabungen 1966–1969,” Germania 51: 1–41.
   Google Scholar
• Bourguignon, L. 1992. “Analyse du processus opératoire des coups de tranchet latéraux dans l'industrie moustérienne de l'abri du Musée (Les Eyzies-de-Tayac, Dordogne),” Paléo 4: 69–89.
   Google Scholar
• Breuil, H., and L. Kozłowski. 1931–32. “Etudes de stratigraphie paléolithique dans le nord de la France, la Belgique et l'Angleterre,” L'Anthropologie 44: 449–488.
   Google Scholar
• Bronk Ramsey, C. 2009. “Bayesian analysis of radiocarbon dates,” Radiocarbon 51(1): 337–360.
   Web of Science ®Google Scholar
• Burdukiewicz, J. 2000. The backed biface assemblages of East Central Europe. BAR International Series 850. Oxford: Archaeopress.
   Google Scholar
• Chabai, V. P. 2005. “Kabazi II, Units V and VI: Artefacts,” in V. P. Chabai, J. Richter and T. Uthmeier, eds., Kabazi II: Last interglacial occupation, enviroment & subsistence. Paleolithic Sites of Crimea. Vol. 1. Simferopol-Cologne: The National Academy of Sciences of Ukraine Institute of Archaeology Crimean Branch, University of Cologne Institute of Prehistoric Archaeology, 99–132.
   Google Scholar
• Chabai, V. P., J. Richter, and T. Uthmeier, eds. 2007. Paleolithic Sites of Crimea 3.1: KABAZI V: Interstratification Of Micoquian & Levallois—Mousterian Camp Sites. University of Cologne, Simferopol-Cologne: The National Academy of Sciences of Ukraine Institute of Archaeology Crimean Branch, University of Cologne Institute of Prehistoric Archaeology.
   Google Scholar
• Chmielewski, W. 1968. “Czy istnieją zespoły tajacko-dupickie?” Acta Archaeologica Lodziensia 17: 19–22.
   Google Scholar
• Chmielewski, W. 1969. “Ensembles micoquo-prondnikiens en Europe centrale,” Geographia Polonica 17: 371–386.
   Google Scholar
• Chmielewski, W. 1975. “Paleolit środkowy i górny,” in W. Chmielewski and W. Hensel eds., Prahistoria ziem polskich. vol. I. Paleolit i Mezolit. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 9–158.
   Google Scholar
• Cieśla, M. 2013. “Taubachian in context of layer XIX of Obłazowa Cave (2008 excavations),” in M. Nowak, D. Stefański and M. Zając eds., Retouch—How and What for? Multi-perspectiveness of Stone Tools. Prace Archeologiczne. Kraków: Institute of Archeology Jagiellonian University, 15–28.
   Google Scholar
• Collins, D. 1969. “Culture Traditions and Environment of Early Man,” Current Anthropology 10(4): 267–316.
   Web of Science ®Google Scholar
• Cyrek, K., M. Sudoł, Ł. Czyżewski, G. Osipowicz, and M. Grelowska. 2014. “Middle Paleolithic cultural levels from Middle and Late Pleistocene sediments of Biśnik Cave, Poland,” Quaternary International 326–327: 20–63.
   Web of Science ®Google Scholar
• Czarnowski, S. J. 1924. “Jaskinie i schroniska na Góry Koronnej na lewym brzegu Prądnika pod Ojcowem,” Prace i Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne III: 3–26.
   Google Scholar
• Demetrykiewicz, W., and W. Kuźniar. 1914. “Najstarszy paleolit na ziemiach polskich oraz inne wykopaliska odkryte w jaskini "Okiennik" koło wsi Skarzyce w pow. będzińskim gub. Piotrkowskiej,” Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne: 3–36.
   Google Scholar
• Dibble, H. L., S. J. P. McPherron, P. Chase, W. R. Farrand, and A. DebÈnath. 2006. “Taphonomy and the Concept of Paleolithic Cultures: The Case of the Tayacian from Font Èchevade,” PaleoAnthropology: 1–21.
   Google Scholar
• Fernández-Laso, M. C., M. G. Chacón Navarro, M. D. García-Antón, and F. Rivals. 2011. “Territorial Mobility of Neanderthal Groups: A Case Study from Level M of Abric Romaní (Capellades, Barcelona, Spain),” in N. J. Conard and J. Richter, eds., Neanderthal Lifeways, Subsistence and Technology. One Hundred Fifty Years of Neanderthal Study. Vertebrate Paleobiology and Paleoanthropology. Heidelberg, New York: Springer, 187–202.
   Google Scholar
• Gladilin, V. N. 1976. Problemy rannego paleolita Vostochnoĭ Evropy. Kiev: Nauk. dumka.
   Google Scholar
• Gradziński, R. 1962. “Rozwój podziemnych form krasowych w południowej części Wyżyny Krakowskiej,” Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 32: 431–492.
   Google Scholar
• Hauser, O. 1908. “Neue Grabungen und Funde in La Micoque,” in Bericht über die Prähistoriker-Versammlung am 23 bis 31. Juli 1907 zur Eröffnung des Anthropologischen Museums in Cöln. Cöln: Cölner Anthropologische Gesellschaft, 91–100.
   Google Scholar
• Higham, T. 2011. “European Middle and Upper Paleolithic Radiocarbon Dates are Often Older than They Look: problems with previous dates and some remedies,” Antiquity 85 (327): 235–249.
   Web of Science ®Google Scholar
• Jöris, O. 2004. “Zur chronostratigraphischen Stellung der spätmittelpaläolithischen Keilmessergruppen. Der Versuch einer kulturgeographischen Abgrenzung einer mittelpaläolithischen Formengruppe in ihrem europäischen Kontext,” Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 84: 49–153.
   Google Scholar
• Jöris, O. 2006. “Bifacially backed knives (Keilmesser) in the Central European Middle Paleolithic,” in N. Goren Inbar and G. Sharon, eds., Axe Age:Acheulian Tool-making from Quarry to Discard. London: Equinox Publishing Ltd., 287–310.
   Google Scholar
• Karczewski, J., and T. Ostrowski. 2013. “Badania namuliska jaskini Ciemnej w Ojcowie metodą georadarową,” Prądnik 23: 177–182.
   Google Scholar
• Klein, J. 1992. “Mikroklimat Jaskini Ciemnej w Ojcowskim Parku Narodowym w warunkach zimowych,” Prądnik 5: 35–46.
   Google Scholar
• Kowalski, S. 1967. “Ciekawsze zabytki paleolityczne z najnowszych badań archeologicznych (1963–1965) w jakini Ciemnej w Ojcowie, pow. Olkusz,” Materiały Archeologiczne 8: 39–46.
   Google Scholar
• Kowalski, S. 1971. “Wyniki bada archeologicznych w Jaskini Ciemnej w Ojcowie,” in A. W. Skalski, ed., Materiały z III i IV Sympozjum Speleologicznego. Częstochowa: Muzeum w Częstochowie, 63–67.
   Google Scholar
• Kowalski, S. 2006. “Uwagi o osadnictwie paleolitycznym w Jaskini Ciemnej i Mamutowej w świetle badań z lat 1957–1974,” in J. Partyka and J. Lech, eds., Jura Ojcowska w pradziejach i początkach państwa polskiego. Ojców: Wydawnictwo OPN, 335–354.
   Google Scholar
• Kozłowski, J. K. 2014. “Middle Paleolithic variability in Central Europe: Mousterian vs Micoquian,” Quaternary International 326–327: 344–363.
   Web of Science ®Google Scholar
• Kozłowski, J. K., and S. K. Kozłowski. 1977. Epoka kamienia na ziemiach polskich. Warszawa: PWN.
   Google Scholar
• Kozłowski, L. 1922. Starsza epoka Kamienna w Polsce (paleolit). Prace Komisji Archeologicznej 1. Poznan: Poznanskie Towarzystwo Przyjaciol Nauk.
   Google Scholar
• Krukowski, S. 1924. “Doliny Prądnika i Sąspówki jako teren przedhistoryczny,” Ochrona Przyrody 4: 85–92.
   Google Scholar
• Krukowski, S. 1939–1948. “Paleolit,” in S. Krukowski, J. Kostrzewski and R. Jakimowicz, eds., Prehistoria Ziem Polskich. Encyklopedia Polska. Vol. I–V. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1–117.
   Google Scholar
• Koulakovskaya, L., J. K. Kozlowski, and K. Sobczyk. 1993. “Les couteaux micoquiens du Würm ancient,” Préhistoire Européenne 4: 9–32.
   Google Scholar
• Madeyska, T. 1981. “Środowisko człowieka w środkowym i górnym paleolicie na ziemiach polskich w świetle badań geologicznych,” Studia Geologica Polonica 69: 106–114.
   Google Scholar
• Marks, A. E., and V. P. Chabai, eds. 1998. The Middle Paleolithic of Western Crimea. 1. Liege: L'Universite de Liege.
   Google Scholar
• Moncel, M.-H. 2003. “Tata (Hongrie). Un assemblage microlithique du début du Pléistocène supérieur en Europe Centrale,” L'Anthropologie 107(1): 117–151.
   Web of Science ®Google Scholar
• Moncel, M. H., and P. Neruda. 2000. “The Kůlna level 11: Some Observations on the Debitage Rules and Aims. The Originality of a Middle Palaeolithic Microlithic Assemblage (Kůlna Cave, Czech Republic),” L'Anthropologie 38(3): 219–247.
   Google Scholar
• Nadachowski, A. 1982. Late Quaternary Rodents of Poland with Special Reference to Morphotype Dentition Analysis of Voles. Warszawa: PWN.
   Google Scholar
• Nowaczewska, W., P. Dąbrowski, C. B. Stringer, T. Compton, R. Kruszyński, A. Nadachowski, P. Socha, M. Binkowski, and M. Urbanowski. 2013. “The Tooth of a Neanderthal Child from Stajnia Cave, Poland,” Journal of Human Evolution 64(3): 225–231.
   PubMed Web of Science ®Google Scholar
• Olszyński, M. 1871. “Wycieczka do grot ojcowskich,” Kłosy 13(337): 381–382.
   Google Scholar
• Peyrony, D. 1938. “La Micoque. Les Fouilles récentes—Leur signification,” Bulletin de la Société préhistorique de France: 257–283.
   Google Scholar
• Rebollo, N. R., S. Weiner, F. Brock, L. Meignen, P. Goldberg, A. Belfer-Cohen, O. Bar-Yosef, and E. Boaretto. 2011. “New Radiocarbon Dating of the Transition from the Middle to the Upper Paleolithic in Kebara Cave, Israel,” Journal of Archaeological Science 38: 2424–2433.
   Web of Science ®Google Scholar
• Reimer, P. J., E. Bard, A. Bayliss, J. W. Beck, P. G. Blackwell, C. Bronk Ramsey, C. E. Buck, H. Cheng, R. L. Edwards, M. Friedrich, P. M. Grootes, T. P. Guilderson, H. Haflidason, I. Hajdas, C. Hatté, T. J. Heaton, D. L. Hoffmann, A. G. Hogg, K. A. Hughen, K. F. Kaiser, B. Kromer, S. W. Manning, M. Niu, R. W. Reimer, D. A. Richards, E. M. Scott, J. R. Southon, R. A. Staff, C. S. M. Turney, and J. van der Plicht. 2013. “IntCal13 and Marine13 Radiocarbon Age Calibration Curves 0–50,000 years cal b.p.,” Radiocarbon 55(4): 1869–1887.
   Web of Science ®Google Scholar
• Richter, J. 1997. Sesselfelsgrotte III—Der G-Schichten-Komplex der Sesselfelsgrotte. Zum Verständnis des Micoquien. Quartär-Bibliothek 7. Saarbrücken: SDV.
   Google Scholar
• Richter, J. 2002. “Die 14C-Daten aus der Sesselfelsgrotte und die Zeitstellung des Micoquien/M.M.O.,” Germania 80: 1–22.
   Google Scholar
• Rosendahl, G. 2006. “Les couches supérieures de la Micoque (Dordogne),” Paléo 18: 161–192.
   Google Scholar
• Ruebens, K. 2013. “Regional Behaviour among Late Neanderthal Groups in Western Europe: A Comparative Assessment of Late Middle Paleolithic Bifacial Tool Variability,” Journal of Human Evolution 65(4): 341–362.
   PubMed Web of Science ®Google Scholar
• Schild, R., ed. 2005. The Killing Fields of Zwoleń. A Middle Paleolithic Kill- Butchery-Site in Central Poland. Warsaw: Institute of Archeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences.
   Google Scholar
• Schild, R., and F. Wendorf. 1977. The prehistory of Dakhla Oasis and adjacent desert. Warszawa: Instytut Historii Kultury Materialnej Polska Akademia Nauk.
   Google Scholar
• Sobczyk, K. 1994. “Classification des "Prondniks” à partir de l'analyse des correspondances,” L'Anthropologie 98(2–3): 364–378.
   Google Scholar
• Sudoł, M. 2014. “Mikockie inwentarze krzemienne pochodzące z badań Stefana Krukowskiego w Jaskini Ciemnej,” Prądnik 24: 99–130.
   Google Scholar
• Svensson, A., K. K. Andersen, M. Bigler, H. B. Clausen, D. Dahl-Jensen, S. M. Davies, S. J. Johnsen, R. Muscheler, F. Parrenin, S. O. Rasmussen, R. Rothlisberger, I. K. Seierstad, J.-P. Steffensen, and B. M. Vinther. 2008. “A 60 000 year Greenland stratigraphic ice core chronology,” Climate Past 4: 47–57.
   Web of Science ®Google Scholar
• Szynkiewicz, A. 2007. “Badania georadarowe (GPR) w Jaskini Ciemnej (Ojców),” in K. Stefaniak, M. Szelerewicz and J. Urban, eds., Materiały 41. Sympozjum Speleologicznego. Kletno, 18–21.10.2007. Kraków: Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika, 81.
   Google Scholar
• Tixier, J., M.-L. Inizan, H. Roche, and M. Dauvois. 1980. Préhistoire de la pierre taillée—1. terminologie et technologie. Paris: CREP.
   Google Scholar
• Urbanowski, M. 2004. “Pradnik Knives as an Element of Micoquian Techno-stylistic Specifics,” http://archeo.univ.szczecin.pl/mu/dissertation.pdf
   Google Scholar
• Valde-Nowak, P., B. Alex, B. Ginter, M. T. Krajcarz, T. Madeyska, B. Miękina, K. Sobczyk, D. Stefański, P. Wojtal, M. Zając and K. Zarzecka-Szubińska. 2014. “Middle Paleolithic Sequences of the Ciemna Cave (Prądnik valley, Poland): The Problem of Synchronization,” Quaternary International 326–327: 125–145.
   Web of Science ®Google Scholar
• Valde-Nowak, P., and M. Cieśla. 2014. “A New Paleolithic Assemblage from the Obłazowa Cave in the Polish Western Carpathians,” Archäologisches Korrespondenzblatt 44(1): 1–9.
   Web of Science ®Google Scholar
• Valde-Nowak, P., and A. Nadachowski. 2014. “Micoquian Assemblage and Environmental Conditions for the Neanderthals in Obłazowa Cave, Western Carpathians, Poland,” Quaternary International 326–327: 146–156.
   Web of Science ®Google Scholar
• Valoch, K. 1984. “Le taubachien, sa géochronologie, paléoécologie et paléoethnologie,” L'Anthropologie 88(2): 193–208.
   Google Scholar
• Valoch, K., ed. 1988. “Die Erforschung der Kůlna-Höhle 1961–1976,” Anthropos 24. Brno: Moravské Museum, Anthropos Institut.
   Google Scholar
• Veil, S., K. Breest, H.-C. Höflet, H.-H. Meyer, H. Plisson, B. Urban-Küttel, G. A. Wagner and L. Zöller. 1994. “Ein mittelpaläolithischer Fundplatz aus der Weichsel-Kaltzeit bei Lichtenberg, Lkr. Lüchow-Dannenberg,” Germania 72: 1–66.
   Google Scholar
• Wiśniewski, A., G. Adamiec, J. Badura, A. Bluszcz, A. Kowalska, B. Kufel-Diakowska, A. Mikołajczyk, M. Murczkiewicz, R. Musil, B. Przybylski, G. Skrzypek, K. Stefaniak, and J. Zych. 2013. “Occupation Dynamics North of the Carpathians and Sudetes During the Weichselian (MIS5d-3): The Lower Silesia (SW Poland) Case Study,” Quaternary International 294: 20–40.
   Web of Science ®Google Scholar
• Wojtal, P. 2007. Zooarchaeological Studies of the Late Pleistocene Sites in Poland. Kraków: Institute of Systematics and Evolution of Animals, Polish Academy of Sciences.
   Google Scholar
• Zamiatnin S. N. 1929. “Station Mousterienne Ilskaya Province de Kouban (Caucase du Nord),” Revue Anthropologique 7–8: 282–295.
   Google Scholar
• Zotz, L. F. 1951. Altsteinzeitkunde Mitteleuropas. Stuttgart: Ferdinand Enke.
   Google Scholar