References
- Vert. ‘Christus blijft in de eeuwigheid en in geen ander is er op generlei wijze heil te verwachten’
- Race , A. 1983 . Christians and Religious Pluralism. Patterns in the Christian Theology of Religions 10 – 37 . London,: Het exclusivisme houdt vast aan het geloof dat niemand verlost of gered kan worden tenzij door een expliciete belijdenis van het geloof in Jezus Christus (p.). Het inclusivisme aan- vaardt de andere religies wel als een mogelijke plaats van de goddelijke aanwezigheid, maar toch houdt men binnen deze richting vast aan het gegeven dat er geen verlossing kan zijn, los van Christus; alle niet-christelijke religies vinden toch hun uiteindelijke vervulling in en door Christus (p. 38–69). Het pluralisme tenslotte houdt vast aan een multipliciteit van min of meer gelijkwaardige heilswegen. (p. 70–105)
- D'Costa , G. 1997 . “ ‘Theology of Religions’ ” . In The Modern Theologians. An Introduction to Christian Theology in the Twentieth Century Edited by: Ford , D. F. 629 Oxford, 626–644, p
- 2000 . Dominus Jesus. De positie die Pieris inneemt binnen de theologie van de interreligieuze dialoog kan echter op weinig bijval rekenen bij wat hij zelf omschrijft als “the Catholic fundamentalism raising its head among some members of the hierarchy in Europe, which is at once defensive against what is non- Christian and what is non-Catholic”. Hiermee verwijst hij vooral naar artikel vier van de in versehenen verklaring van de congregatie van de geloofsleer
- Camps , A. 1984 . “ ‘Salvation bij Aloysius Pieris s.j., Sri Lanka’ ” . In Heil voor deze wereld. Studies aangeboden aan Prof. Dr. A.G. Honig JR. Edited by: Schippers , K. A. 66 et al., Kampen, 63–71, p
- Geboren . 1934 . en getogen te Sri-Lanka, vatte hij zijn initiële studies aan te Shembaganur (L.Ph.), ingetreden bij de Jezuïeten haalde hij een BA in Pali en Sanskriet te Londen. Hij vervolgde zijn studieloopbaan aan de theologische universiteit te Napels (STL, 1966) en werd ten tijde van Vaticanum II (1965) tot priester gewijd. Tenslotte behaalde hij een Ph D. in de boeddhistische filosofie (1972). In 1987 verleende de Theologische Fakulteit Tilburg hem een eredoctoraat in de theologie. Gedurende zijn studies ontdekte Pieris dat noch het Christendom, noch het boeddhisme hem een ant- woord konden bieden op alle vragen. Bij het Christendom miste hij de sociale dimensie die het, op grond van zijn leer, zou moeten voortbrengen en in het boeddhisme miste hij een integrale visie op het heil. Om tot een oplossing van zijn vragen te komen, richtte hij zijn onderzoekscentrum te Tulana op, van waaruit hij zieh sindsdien vooral verdienstelijk maakt in de dialoog tussen boeddhisten en christenen
- 1988 . Love Meets Wisdom. A Christian Experience of Buddhism NY : Maryknoll . Een uitgebreid relaas van hoe Pieris de verhoudingen ziet tussen het oosten en het westen, en meer bepaald het boeddhisme en het Christendom, kan men terugvinden in A. Pieris
- Sugirtharajah , R. S. , ed. 1994 . Frontiers in Asian Christian Theology. Emerging Trends 141 – 146 . Voor een gedetailleerd verslag van de confrontatie tussen Pieris en zijn leermeesters in het bij- zonder en het Christendom en het boeddhisme in het algemeen, zie A. Pieris, ‘Two Encounters in My Theological Journey’, in Maryknoll, NY
- Pieris , A. 1988 . An Asian Theology of Liberation 69 Maryknoll, NY, p
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 88
- Pieris gaat uit van de vooronderstelling dat geen enkele theologie ideologisch neutraal kan zijn, zonder daarvoor aan relevantie in te boeten. Religie verwijst volgens Pieris naar een Absolute Toekomst, naar een Transcendent(i)e, een metakosmische realiteit, die reeds deels in dit aardse leven gerealiseerd moet worden. Voor een dergelijk project biedt een ideologie de nodige instituties, strategieën en zichtbare sociale structuren. Een religie die niet door een ideologie geschraagd wordt, is een wereldvreemde vorm van spiritualiteit. Elke religie en elke ideologie zijn volgens Pieris echter ambivalent omdat ze altijd het gevaar lopen om tegengesteld te worden aan de waarheid die ze belichamen: ze kunnen beiden zowel bevrijdend als verlammend werken. Het bevrijdende aspect van zowel een religie als een ideologie vinden we terug in de dimensie van een ‘toekomst’ zoals die in beide definities vervat ligt: zolang de toekomst gezien wordt als een profetische correctie op het heden, werkt zowel een ideologie als een religie bevrijdend; als men denkt dat het doel reeds bereikt is, werken beiden verlammend
- Tombs , D. 1997 . “ ‘Liberating Christology. Images of Christ in the Work of Aloysius Pieris’, in S. Porter ” . In Images Of Christ. Ancient and Modern 187 (Rockhampton Institute London Paper, 2), Sheffield, 173–188, p
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 47
- Ibid. 47 Met profetische daden doelt Pieris op die daden die duidelijk maken dat de profeet spreekt en handelt in Gods naam en bekleed is met Gods autoriteit
- Davison , W. T. and Grant , F. C. 1963 . “ ‘John the Baptist’ ” . In Dictionary of the Bible 509 – 510 . Johannes beoefende een streng ascetisme in kledij, voedsel en levenswijze. Hij was ongehuwd en leefde in de woestijn, getooid in een kleed van kamelenhaar, met sprinkhanen en honing als zijn enige voedsel. Hij verkondigde de Israëlieten de aanwezigheid van een nakend eschatalogisch oordeel en riep hen op ora zieh te bekeren. Hij verweet hen de berusting in hun afstamming van Abraham en hun morele nalatigheid. Ook de Zonen van Abraham moesten zieh bekeren, als ze gered wilden worden, tot een leven van armoede, eerlijkheid en menselijkheid
- Hiermee doelt Pieris op de farizeeërs met hun zelfgerechtigdheid, de sektarische zuiverheid van de Essenen en de bevoorrechte stand van de Sadduceeën
- Pieris , A. An Asian theology of liberation 48
- Tombs , D. 187 ‘Liberating Christology’, p
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 86
- Ibid. 124
- Ibid. 38
- Met het beleven van het paasmysterie bedoelt Pieris telkens het dagelijkse opboksen van de armen tegen de dood en de verdrukking
- 1996 . Vidyajyoti Journal of Theological Reflection 150 – 154 . Id., ‘Inculturation as a Missionary/Evangelical Presence in a Religiously Plural Society. Two Examples from Sri Lanka’, in 60 p. 151
- An Asian Theology of Liberation 38 Id., p
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 71 – 72 . Het onderscheid tussen een kosmische en een metakosmische religiositeit is een onderscheid dat we veelvuldig terugvinden in het werk van Pieris. Onder een kosmische religiositeit verstaan we dat type religiositeit dat door de westerse theologie als animisme wordt omschreven. Het vertegenwoordigt de primaire psychologische houding die de homo religiosus aanneemt tegenover de mysteries van het leven, de kosmische krachten die onze verwondering opwekken, maar die ons tegelijk ook beüngstigen (Fascinosum-Tremendum). Het is een typisch binnenwereldse spiritualiteit die de basis vormt voor een Volkse religiositeit. Een metakosmische religiositeit ent zieh op een kosmische religiositeit binnen een bepaalde cultuur en voegt er een transcendental horizon aan toe. Het samenspei tussen beide types van religiositeit wordt door Pieris vergeleken met het landen van een helikopter op een landingsplatform: eens een helikopter geland is, kan er geen tweede landen op hetzelfde platform. Op analoge wijze vindt een metakosmische religie haar entplaats in een kosmische religiositeit waar er zieh nog geen andere metakosmische religie gevestigd heeft. Het fenomeen van de massabekeringen van de ene metakosmische religiositeit naar de andere is hierdoor volgens Pieris onmogelijk
- Ibid. 108 gens Pieris zou een metakosmische soteriologie zonder de kosmische dimensie enkel bestaan in de verbeelding en zou een kosmocentrisch geloof, zonder een soteriologische (i.e. transcendentale) dimensie leiden naar technocratie en ongeloof
- 1996 . Fire and Water. Basic issues in Asian Buddhism and Christianity 156 – 157 . Id., Maryknoll, NY
- Pieris , A. Love Meets Wisdom 119
- Gibbs , P. 1996 . The Word in the Third World. Divine Revelation in the Theology of Jean-Marc Eia, Aloysius Pieris and Gustavo Gutierrez 178 (T.G. Serie Teologia. 8), Roma, p. 84
- Ibid. 119
- Ibid. 119 – 122 .
- Pieris , A. 1999 . God's Reign for God's Poor. A Return to the Jesus Formula 22 – 24 . Gonawila-Kelaniya, pp. zie ook ID., An Asian Theology of Liberation, p. 50, p. 112: hier stelt Pieris zieh de vraag of de persoonlijke zonde en de sociale zonde als twee gescheiden entiteiten gezien moeten worden. Zijn antwoord hierop is negatief omdat men daarmee zou vervallen in een dualistisch model waarbij het sacrale en het seculiere tegenover elkaar gesteld worden. Pieris stelt voor om beide entiteiten te zien in een wederzijdse wisselwerking en zo telkens hetgeen dat verlossend is ook als bevrijdend te beschouwen en vice versa.
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 16 De Mammon wordt door Pieris omschreven als een kosmische kracht die zichzelf verbergt in autoriteiten en machten om zo ongelijkheden en onrechtvaardigheden te scheppen tussen mensen, of nog: “Mammon is a subtle force, operating within me, an acquisitive instinct driving me to be the rich fool of Luke 12:13–21. Mammon is what I do with money and what it does to me: what it both promises and brings when I come to terms with it: security and success, power and prestige”. De Mammon wordt door Pieris gezien als een personificatie van rijkdom en macht
- God's Reign 37 Id., p
- Ibid. 37
- 2000 . “ Christ Beyond Dogma. Doing Christology in the Context of Religions and the Poor ” . In Lou- vain Studies 219 Id., in 25/3 187–230, “The fundamental option for this common spirituality is exactly what we mean by conversion in the sense of shub and metanoia. It is a radical turning towards the Reign of God and is a universal requirement for salvation, which each religion dictates within its own distinctive paradigm, and which the human conscience, even independent of religion, dictates as the way of happiness, the path to beatitude”
- 219 Id., ‘Christ Beyond Dogma’, p
- Ibid. 192
- Pieris , A. God's Reign for God's Poor 72
- Love Meets Wisdom 120 Id., p
- Pieris , A. Fire and Water 100 Met taal bedoelt Pieris hier de specifieke manier waarop een realiteit (i.e. bevrijding) ervaren en uitgedrukt wordt. Zo ziet hij elk geloof als een taal, als een speeifieke manier waarop de Geest spreekt en zijn verlossende intentie uitdrukt in een gegeven menselijke/kosmische context. De diversiteit voor de Geest, die in verschillende talen spreekt, pleit voor een religieus pluralisme
- Basic Human Communities Deze zijn voor Pieris ‘laboratoria van de hoop’, waar mensen uit verschillende geloofstradities hun leven en hun religieuze ervaringen met elkaar delen als profetische groepen, gericht op de totale bevrijding van niet-personen en niet-volkeren. De ontstaans- en beweegreden van dergelijke gemeenschappen ligt echter niet in de bekommernis voor het ontwikkelen van een interreligieuze dialoog, maar wel in de zorg voor en het streven naar een volledige bevrijding van de onderdrukten binnen die gemeenschap. Dit neemt niet weg dat de interreligieuze dialoog een positief gevolg kan zijn van deze bevrijdende praxis
- Love Meets Wisdom 123 Id., p
- Ibid. 123
- Camps , A. ‘Salvation bij Aloysius Pieris’, pp 64–66: Dit procès van ingroeien in een traditie, een doop in de Jordaan, is ook kenmerkend voor Pieris' eigen levensverhaal. Toen hij immers de voorbereidingen trof voor zijn doctoraat in de boeddhologie eisten zijn leermeesters dat hij de boed- dhistische praxis van de teruggeworpenheid en de verlossing existentieel zou beleven en innerlijk begrijpen alvorens deze te bestuderen. Dit ingroeien in het boeddhisme noemde Pieris zijn doop in de Jordaan en hij bereikte zo een dieper inzicht in het boeddhisme dan hij zelf ooit voor mogelijk gehouden had
- Pieris , A. Love Meets Wisdom 121 – 122 .
- 201 – 205 . Id., ‘Christ Beyond Dogma’
- Ibid. 203
- 1995 . Maar wij verkündigen een gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid, maar voor hen die geroepen zijn, Joden zowel als Grieken, Gods kracht en Gods wijsheid. 1 Kor 1, 23: “” (Uit: De Bijbel. Uit de grondtekst vertaald. Willibrordvertaling. Geheel herziene uit- gave, 's-Hertogenbosch, Katholieke Bijbelstichting
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 23
- Ibid. 23 15
- Fire and Water 172 Id., p. Rijkdom mag in het betoog van Pieris niet eenzijdig opgevat worden, hij heeft het vooral over de bandeloze opstapeling van rijkdom uit gierigheid en ten koste van anderen. Voor Pieris zijn evangelische armoede en evangelische gehoorzaamheid de basisgeloften voor aile geëngageerde christenen en is het celibaat het enige dat kenmerkend is voor het leven van religieuzen, wat niet wegneemt dat men ook binnen het huwelijk een specifieke vorm van spiritualiteit kan ontwikkelen
- Pieris , A. Love Meets Wisdom 90 – 92 .
- Ibid. 89
- God's Reign for God's Poor 200 – 60 . Id., ‘Christ Beyond Dogma’, p. ID., pp. 59
- Fire and Water 173 Id., p
- Ibid. 103 Voor Pieris ligt de droom van een te verwezenlijken toekomst aan de basis van elke religie (de bevrijdende kern). Als die Absolute Toekomst ervaren wordt als het huidige moment van bevrijding (Exodus, Pasen…), dan wordt deze vastgelegd in bewoordingen en categorieën en uitgedrukt in een socioculturele constellatie. Op die manier wordt de herinnering aan die Toekomst bewaard in een collectief geheugen en doorgegeven aan opeenvolgende generaties. Een religie als sociaal fenomeen is volgens Pieris niets anders dan het gemeenschappelijke herinnering van een Absolute Toekomst, een herinnering van Totale Bevrijding die reeds hier en nu deels gerealiseerd kan worden
- Pieris , A. Fire and Water 178
- 220 – 223 . Id., ‘Christ Beyond Dogma’, p
- Ibid. 223 Pieris baseert zieh hiervoor vooral op Mk 8, 34b: Wie mijn volgeling wil zijn, moet Mij volgen door zichzelf te verloochenen en zijn kruis op te nemen”
- Fire and Water 198 – 199 . Id., pp.: Pieris reageert in dit opzicht tegenover die groepen van theologen die de bevrijdingstheologie bekritiseren omwille van de centrale plaats die ze toekent aan de armen. Het gaat hier ten eerste om de liberate theologen die verdedigers zijn van een comfortabel Christendom waarbij het kruis afgeschaft is: de machtigen van deze wereld zorgen voor de bevrijding van de armen. Ten tweede beoogt Pieris de Curialisten; dit zijn die theologen die de armen zien als een kruis zonder Christus die bijgevolg aan hen moet verkondigd worden. Ten derde heeft Pieris hier de Aziatische intellectuelen op het oog die vooral theologiseren over de metakosmische religies, zonder oog of voeling te hebben voor de kosmische religiositeit; hun gnostische Christus is een Hoofd zonder lichaam
- Fire and Water 224 Id., p
- Fornet-Betancourt , R. and Hoeben , H. C. , eds. 1994 . Jarbuchfur Kontextuelle Theologien 63 Id., ‘Inculturation in Asia’ in Frankfurt, 59–71, p
- Pieris , A. Love Meets Wisdom 91
- 208 Id., ‘Christ Beyond Dogma’, p
- 1967 . Fire and Water 156 Id., p. Pieris ziet in de armen een soort van derde magisterium, als gepriviligeerde verkondigers van het Woord, waaraan zowel het magisterium van de Kerk, als het magisterium van de theologen ondergeschikt zijn; Het is pas in de gehoorzaamheid aan dit eerste magisterium dat de laatste twee magisteria hun authenticiteit, hun geloofwaardigheid en hun autoriteit kunnen terugwinnen. ID., An Asian Paradigm, p. 130; cfr. Dei Verbum 10: “De taak echter om het geschreven of het overgeleverde woord van God op authentieke wijze te verklaren, is alleen aan het levende leraarsambt van de Kerk toevertrouwd, dat zijn gezag uitoefent in naam van Jezus Christus. Dit leraarsambt Staat niet boven het Woord, maar dient het.” Uit: Katholiek Archief, Constituties & Decreten van het 2e Vaticaans oecumenisch concilie, Amersfoort, p. 254
- Fire and Water 34 Id., p
- Ibid. 165 – 168 . Pieris gaat uit van een scheppingstheologie, waarbij God twee uitersten schepselijk in de mens heeft ingeschreven: onze geschapenheid die ons nederig maakt en onze creativiteit die ons verheft. Deze bipolariteit van nederigheid en verheffing is volgens Pieris analoog aan de dynamiek van de evangeliën en Jezus' eigen cyclische beweging van pleroma naar kenosis naar pleroma. Deze beweging wordt eveneens belichaamd in de liturgische kring van Advent tot Pasen en uitgekristalliseerd in de Eucharistie. Net zoals brood en wijn worden ook wij, volgens Pieris, omgevormd tot lichaam van Christus door de creatieve kracht van de Geest. Deze christogenese kan enkel volbracht worden door het samenwerken van onze geschapenheid en onze creativiteit, onze nederigheid en onze verheffing
- Ibid. 166
- 1993 . Concilium 33 – 47 . Id., ‘Does Christ Have a Place in Asia? A Panoramic View’, in 190 In dit artikel onderscheidt Pieris vier categorieën die ons kunnen verteilen over het Christusachtige van Azië. In de eerste plaats hebben we het gebroken lichaam van de Aziatische Christus. Pieris focust hier op de verwaarloosde en onderdrukte massa's van Indië. Hun gebrokenheid is dé bepalende factor in de constitutie van hun identiteit en ook het onderliggende fundament voor hun christopraxis. Ze bekritiseren de huidige kerk in Azië dat ze geen lichaam van Christus kan zijn omdat zij zelfs daar geen plaats krijgen. Aangezien de specificiteit van hun Dalit-zijn) de constitutieve dimensie van hun theologie uitmaakt, is de gebroken Christus die zij volgen voor het grootste deel niet-christelijk. Een tweede categorie is het door Han beheerste lichaam van Christus dat de Minjung theologie (theologie van het onderdrukte volk) reflecteert. Hier wordt Christus gezien als diegene die zieh identificeerde met de meest verworpen en verachte leden van de maatschappij. De christopraxis wordt hier gestart vanuit een overgang van een vage massa naar een bewust geworden volk. De derde groep is de borstvoedende Christa van de Aziatische vrouwen. Hier wordt gewezen op de reactie van de totale verwaarlozing van de vrouwen in de Aziatische maatschappij. De Koreaanse Christa (een houtsnede van een sjamaanse vrouw met open armen, uitgestrekt op een kruis en geplaatst op een lotus, met een zwaard in de ene hand en een kom rijst in de andere) is een gepast symbool voor de manifestatie van de goddelijke rechtvaardigheid waarop de hulpelozen een beroep kunnen doen. Een vierde en laatste categorie is die van de derde-wereld Christus van Azië. Deze categorie stelt twee-derde van de wereld voor, de wemelende massa's van de noodlijdenden die de grote meerderheid vormen op onze planeet. Het gaat over de nederigen van de aarde, die God heeft verkozen als verbonds- partners, als zijn plan voor menselijke bevrijding. Het is dus de Christus in wie Jezus voortleeft als in zijn ledematen
- Pieris , A. 29 ‘Does Christ Have a Place in Asia’, p
- God's Reign for God's Poor 59 Id., p
- Merrigan , T. 2003 . “ ‘Jacques Dupuis en de herdefiniëring van de katholieke theologie van de godsdiensten’ ” . In Collationes 321 – 328 . 33/2 315–328
- Phan , P. C. 2002 . “ ‘Doing Theology in a Context of Cultural and Religious Pluralism’ ” . In Louvain Studies 39 – 68 . 27/1
- Pieris , A. 1994 . “ ‘The Problem of Universality and Inculturation with Regard to Patterns of Theological Thinking’ ” . In Concilium 70 – 79 . 191 p. 72; Pieris is geen voorstander van de oude Roomse theologie waarbij het Woord en de Geschiedenis van elkaar gescheiden worden; Hij is meer een voorstander van de nieuwe opvatting waarbij Openbaring opgevat worden als Woord en Gebeurtenis, woord en daad. Voor God is spreken doen en doen is spreken. Geschiedenis is niet zomaar een plaats waarin het Woord van God uitgedrukt wordt, maar de geschiedenis is zelf openbarend (cfr. A. Pieris, ‘Inculturation. Some Critical Reflections’, in Vidyajyoti Journal of Theological Reflection 57 (1993) 641–651, p. 649)
- 1982 . Concilium 65 – 71 . Id., ‘Speaking of the Son of God in Non-Christian Cultures’, in 153
- Pieris , A. 67 – 68 . ‘Speaking of the Son of God in Non-Christian Cultures’
- Ibid. 70
- Love Meets Wisdom 131 Id., p
- 2000 . Ibid. 132 een concretere uitwerking hiervan vinden we terug in het boek van M. Heim, The Depth of the Richess. A Trinitarian Theology of Religious Ends, Grand Rapids, MI
- 71 Id., ‘The Problem of Universality’, p
- Ibid. 72
- 67 Id., ‘Inculturation in Asia’, p
- Gibbs , P. THE WORD IN THE THIRD WORLD 197
- Daar Christus immers voor allen gestorven is en daar er voor alle men-sen slechts één uiteindelijke roeping is, een goddelijke, moeten wij eraan vasthouden, dat de Heilige Geest aan allen de mogelijkheid schenkt om, op een wijze die aan God bekend is, aan dit Paasmysterie deel te hebben” 419 Gaudium et Spes 22: naar Katholiek Archief, Constituties & Decreten, p
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 69
- Pieris , A. An Asian Theology of Liberation 63
- Ibid. 65
- Fire and Water 192 – 193 . Id., pp.: Pieris omschrijft het humanum als het gericht zijn op een absolute Toekomst van totale bevrijding, die ons leidt naar een gehumaniseerde kosmos, waar de slaven van hun meesters bevrijd worden en opgenomen worden in een familie van vrije mensen
- Fire and Water 197 Id., p
- 71 Id., ‘Inculturation in Asia’, p
- 225 Id., ‘Christ Beyond Dogma’, p
- Ibid. 225
- Pieris , A. 226 ‘Christ Beyond Dogma’, p
- Ibid. 226
- Ibid. 230
- Love Meets Wisdom 134 – 135 . Id
- Universality of Christianity 592 Id., p
- Universality of Christianity 595 Id., p
- Merrigan , T. 326 – 328 . ‘Jacques Dupuis en de herdefiniëring van de katholieke theologie van de gods-diensten’